بررسي تاثير پخش سيلاب بر خصوصيات خاك و درصد پوشش گياهي (مطالعه موردي: ايستگاه پخش سيلاب ميانكوه يزد)

Investigation effect of floodwater spreading on vegetation and soil (Case study: Floodwater spreading of Miankooh, Yazd)

كاربرد سيل براي جبران كمبود رطوبت مورد نياز رشد گياه و كاهش خسارت‌هاي ناشي از آن به اشكال مختلف امكان‌پذير است. با استفاده از سيستمپخش سيلاب، سيلاب‌ها‌ي فصلي در اراضي مستعد گسترش يافته و در نتيجه، اثرات مختلفي را روي آب زيرزميني، پوشش گياهي و خاك اين مناطق برجاي مي‌گذارند.لذا اين تحقيق با هدف بررسي تاثير پخش سيلاب بر تغييرات شوري و كربن آلي خاك و به دنبال آن درصدپوشش گياهي در ايستگاه پخش سيلاب ميانكوه انجام گرفته است. بدين منظور فاكتور پوشش گياهي در 40 نقطه عرصه پخش سيلاب و 20 نقطه در منطقه شاهد اندازه‌گيري شد. همچنين به‌منظور تعيين شوري و كربن آلي خاك منطقه در عرصه پخش 8 پروفيل احداث ونمونه‌هاي خاك در اعماق 0-10،10-20،20-40 و 40-60 سانتي‌متري برداشت گرديد، اين كار در منطقه شاهد نيز تكرار شد. نتايج حاصل از مقايسه ميانگين‌ها بيانگر اين بود كه بين منطقه پخش سيلاب و شاهد در ميزان پوشش گياهي اختلاف معني‌داري در سطح 1 درصد وجود داشت. همچنين ميزان شوري خاك نيز در عمق 10-0 سانتي‌متر و عمق 10 تا 20 سانتي‌متر به‌ترتيب در سطح 1و 5 درصد داراي اختلاف معني‌دار بود. اين در حالي است كه كربن آلي و همچنين شوري در اعماق 20 تا 60 سانتي‌متري در عرصه پخش سيلاب در مقايسه با منطقه شاهد فاقد اختلاف معني‌دار بود،. با اين توصيف مي‌توان نقش مثبت عمليات پخش سيلاب را در كاهش شوري خاك سطحي (عمق0 تا 10 سانتي‌متر) و افزايش پوشش گياهي مراتع مناطق خشك و نيمه‌خشك دركوتاه مدت ذكر نمود چرا كه در اين عرصه‌ها ورود حجم زيادي از سيلاب و ته نشست مواد ريزدانه مي‌تواند به مرور زمان سبب كاهش كارايي منطقه پخش سيلاب گردد.

Using of flood to supply plant water requirement for its growing and decreasing of flood damages is possible by many different methods. By using of water spreading systems, seasonal flood in susceptible land will be spread with different effects on groundwater, plant cover and soil on these lands. In order to measure the effect of water spreading system on changes of vegetation, soil salinity and organic carbon in Miankooh floodwater spreading area, 40 random plots of 2 sq. meter were taken in floodwater spreading area and 20 points were selected outside the floodwater spreading(control areas) and vegetation were changes measured. Meanwhile, to investigate soil salinity and organic carbon changes, 8 profiles were taken from four depths ranges including 0-10, 10-20, 20-30, 40-60 cm in the area affected by flood and sediment and some points were selected in outside floodwater spreading(control areas). The statistical results indicated that floodwater spreading have significant effects on vegetation cover and salinity reduction (in depth=0 to 10cm) while no significant effect on soil organic carbon. Generally floodwater spreading from one hand can reduce soil salinity and consequently increase amount of plant cover in arid and semi-arid regions but on the other hand, high volume of flood and deposition of sediments, reduce the efficiency of water spreading over the time.