سنجش و مقايسه سلامت بوم شناختي در سه مرتع مناطق خشك با استفاده از تحليل عملكرد چشم انداز(LFA) (منطقه مورد مطالعه: منطقه كلاته رودبار، شهرستان دامغان)

Evaluation and comparison of ecological health in three arid rangeland using Landscape Function Analysis (LFA) (Case study: Kalateh Roudbar, Damghan)

در اين تحقيق سه مرتع با خصوصيات بوم شناختي نسبتا مشابه (خشك) در منطقه كلاته رودبار دامغان به‌منظور مقايسه سلامت و پايداري آن‌ها مورد بررسي قرار گرفته است. هدف از اجراي روش تحليل عملكرد چشم‌انداز در اين سه منطقه دستيابي به جواب اين پرسش است كه آيا وجود شرايط اكولوژيك و اقليمي نسبتا مشابه نشان‌دهنده يكسان بودن سطح سلامت و پايداري شرايط اكولوژيك مرتع در سه منطقه مختلف مي‌باشد؟ براي اين منظور سه ويژگي عملكردي شامل پايداري خاك، نفوذپذيري و چرخه عناصر غذايي در هر مرتع و شاخص‌هاي يازده‌گانه ارزيابي سطح خاك در طول سه ترانسكت صد متري و در سطح ده پلات يك متر مربعي به فواصل ده متر از هم در هر مرتع با استفاده از دستورالعمل روش تحليل عملكرد چشم‌انداز و بر اساس مشاهدات ميداني و نظر كارشناسي امتيازدهي شدند. امتيازات بر اساس آزمون آماري غيرپارامتري مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. بر اساس نتايج، ويژگي‌هاي عملكردي مرتع اسپيرو اختلاف معني‌داري در سطح 0/05 نسبت به مراتع گورمومنين و چنگي دارد و به لحاظ سلامت و پايداري اكولوژيك در شرايط مساعدي به سر مي‌برد. سه ويژگي عملكردي مرتع در مرتع گورمومنين و چنگي به‌ترتيب در سطح متوسط و ضعيف برآورد شده است. اولويت برنامه‌ريزي جهت عمليات مديريتي و اصلاحي در مرتع چنگي از ضرورت بيشتري برخوردار است. مرتع گورمومنين نيز در اولويت دوم قرار دارد. مقايسه ويژگي‌هاي عملكردي در اين سه مرتع نشانگر وجود عاملي غير از شرايط اكولوژيك اكوسيستم‌ها بر سلامت مراتع است، كه اين عامل مهم، تخريب و زوال منابع مرتعي در مناطق خشك، توسط انسان و عوامل مديريتي مي‌باشد.

Human pressures on the world’s landscapes are accelerating at unprecedented rates. In response to these pressures, making the need for sustainable landscape management and planning even more urgent. To have a continuous and sustainable utilization of rangelands these changes must be recognized and managed. Landscape Function Analysis (LFA) is a monitoring procedure that assesses the degradation of landscapes, as brought about by human, animal and natural activities, through rapidly assessing certain soil surface indicators which indicate the biophysical functionality of the system. Indicators of soil surface characteristics and rangeland functional attributes assist researchers in judging the effects of their applied management activities. In this research, three rangelands with similar ecological characteristics were studied in order to compare their health and stability. The aim is to determine qualification of sustainability and rangeland health attribute by the LFA method. It was tried to answer this question that similar ecological and climatic conditions, different management practices how affect on sustainability and health indicators? This purpose was done by three indices of stability, permeability and nutrient cycle for each study region. The differences between these indices was significant. The results showed that Espiro rangeland is stable than two others. Changi rangeland need more reformative activities that rangeland managers have to recognize these relations and proceed.