برآورد فراواني سرعت و جهت بادهاي فرساينده و مولد طوفان هاي گردوغبار و ريز گردها در سطح استان يزد با استفاده از تحليل گلباد، گلطوفان و گلماسه

Estimation of the Frequency of Speed and Direction of the Erosive Winds and Dust storms in the Yazd Province, by Using Windrose, Stormrose and Sandrose

فرسايش بادي و وقوع پديده ريزگردها ازجمله معضلات استان يزد است كه هرساله خسارات پيدا و پنهان فراواني را به اين استان وارد مي نمايد. تاكنون هزينه هاي زيادي صرف كنترل اين رويداد شده و طرح ها و پروژه هاي موفق و ناموفق بسياري در اين خصوص در سطح استان انجام شده است. تحليل وضعيت بادهاي فرساينده و برآورد جهت نهايي جريان حمل ماسه ازجمله ازجمله مطالعات پايه اي است كه ميتواند در اجراي موفق تر طرح هاي مبارزه با فرسايش بادي كارساز باشد. لذا در اين تحقيق تلاش گرديد تا با استفاده از تحليل فراواني سمت و سرعت باد و محاسبه پتانسيل حمل ماسه توسط باد و بهره گيري از گلباد، گلطوفان و گلماسه چشم اندازي از سيماي فرسايش بادي در سطح استان يزد ارائه شود و با توجه به نتايج حاصل از تحليل بادهاي فرساينده و محاسبه توان حمل باد، جهت نهايي حركت ماسه هاي روان و ريزگردها در سطح استان تعيين گردد. نتايج حاصل نشان داد كه توزيع زماني بادهاي فرساينده به گونه اي است كه عمده آنها در فصول بهار و تابستان رخ ميدهد و در فصل پاييز ميزان وقوع بادهاي فرساينده در سطح استان داراي كمترين مقدار است. همچنين براساس اين تحقيق ميانگين درصد بادهاي فرساينده و يا بادهايي كه قادر به توليد گرد و غبار و ريزگرد مي باشند در سطح استان بين 4/6 درصد در شهرستان يزد و 6 / 23 درصد در شهرستان هرات متغير است كه اگر به تعداد روزهاي سال تعميم داده شود به طور ميانگين مي توان 44 روز طوفاني را در سطح استان انتظار داشت. لذا اگرچه فراواني بادهاي فرساينده و طوفان زاي با سرعت آستانه بيش از 6 متر برثانيه در سطح استان عموماً از 14 درصد تجاوز نمي كند ولي با اين حال مهم ترين نقش را در وقوع فرسايش و بروز گرد و غبار در سطح استان ايفا مي كنند و حركت و جابجايي حجم عظيمي از گرد و خاك را به دنبال دارند كه عموماً از سمت جنوب غرب و غرب آغاز شده و به سمت شرق تا شمال شرق جريان دارند.

Wind erosion and generation of dust is one of the most important problems in the Yazd province. To control this phenomenon and overcome the damages a lot of investment has been done for the implementation of many successful and unsuccessful projects across this province. Analysis of erosive winds and estimation of the Resultant Drift Direction (RDD) of sand flow is the fundamental study by which can lead to a more successful implementation of projects, to control wind erosion. In this study, by taking advantages of Wind-rose, Storm-rose and Sand-rose has been analyzed wind speed, wind direction and calculation of wind drift potential (DP) to represent a landscape of wind erosion in the Yazd province and with the results of these analysis, the Resultant Drift Direction (RDD) of sand flow and dust be estimated. The results showed that most of the erosive winds in the Yazd province occur in the spring and summer and the lowest erosion occurs in autumn. The results as well revealed that the average percentage of erosive winds which are capable of producing dust are between 6.4%, in Yazd city, and 23.6%, in Herat city, and on average, in 44 days there is the possibility of dust in the Yazd province. Therefore, although the prevalence of erosive winds with speed more than 6 meter per second generally does not exceed 14% but, it has the most important role in the occurrence of the wind erosion and dust generation in the Yazd province and the mobility of a large amount of dust is generally from the southwest and west to the north east and east.