تاثير زمان كشت و تداخل علف‌هاي هرز بر روي خصوصيات كيفي و كمي دانه برخي ارقام نخود در شرايط ديم

Effect of sowing date and weed interference on chickpea seed quantitative and traits in genotypes under dryland conditions

اين مطالعه به منظور بررسي اثر تاريخ كاشت و تداخل علف‌هاي هرز روي برخي صفات كيفي و كمي دانه رقم‌هاي نخود اجرا گرديد. آزمايش به صورت فاكتوريل اسپليت پلات بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در ايستگاه تحقيقاتي دانشگاه كردستان در 15 كيلومتري شهر دهگلان در سال زراعي 92-1391 انجام شد. تاريخ كاشت (پاييزه، انتظاري و بهاره) و ارقام نخود (ILC482، آزاد، آرمان، پيروز و كاكا) به صورت فاكتوريل به كرت‌هاي اصلي و تداخل (وجين و عدم وجين) علف‌هاي هرز به كرت‌هاي فرعي اختصاص داده شدند. نتايج آزمايش نشان داد كه اثر تاريخ كاشت در تمام صفات مورد بررسي معني دار بود. رقابت علف‌هاي هرز باعث كاهش شديد تعداد دانه شد. به طوري كه در كشت پاييزه در شرايط تداخل نسبت به عدم تداخل تعداد دانه كاهش 58/ 77 درصدي نشان داد. اين كاهش در كشت انتظاري و بهاره به ترتيب 65/ 76 و35/ 99 درصد بود. تداخل علف هرز باعث افزايش وزن صد دانه نسبت به شرايط عدم تداخل شد. بيش‌ترين مقدار عملكرد دانه در كشت انتظاري مشاهده شد. رقم 482 ILC با مقدار 4/ 132 گرم در مترمربع داراي بيشترين عملكرد دانه بود. ازنظرعملكرد دانه كاكا مناسب ترين رقم در شرايط تداخل علف هرز بود. بين ارقام آزمايشي از لحاظ كليه صفات كيفي دانه به جز خاكستر، فيبر خام و غلظت روي اختلاف معني‌دار مشاهده شد. ميزان تركيبات فنلي با طولاني تر شدن دوره رشد افزايش يافت. دربين ارقام مورد آزمايش رقم كاكا داراي بيشترين مقدار تانن بود.

This study was aimed to investigate the effects of sowing dates and weed interference on some qualitative and quantitative seed characteristics of chickpea cultivars. The experiment carried out as factorial split plot in randomized complete block design (RCBD) with three replications at research station of Kurdistan University in 2012-13. Sowing dates (autumn, Entezari and spring) and chickpea cultivars (Arman, Azad, Pirouz, ILC482 and Kaka) assigned to main plots as factorial and weed interferences (weeding and non-weeding) as subplots. Results showed that planting dates had significant effects on all studied traits. Weed competition resulted in severe reduction of seed number. In autumn sowing, weed interference reduced seed number by 78%. The reduction of seed numberswere77 and 99% in Entezari and spring sowing dates, respectively. Weed interference increased 100 seed weight as compared to weed free treatment. The highest seed yield observed in Entezari. ILC482 cultivar produced the highest seed yield (132.4 g/m-2). Under weed interference conditions,Kaka was the best grain yield. There was a significant difference between the cultivars for all seed quality traits, but ash, crude fiber and zinc content. The amount of phenolic compounds increased as growth period prolonged. The autumn and Entezari sowing dates were affected not only by cold stress but also encountered with more intense weed interference. Kaka had the highest amount of tannin.