ارزيابي شوري و آرسنيك به عنوان عوامل مخرب كيفيت آب هاي سطحي و زيرزميني حوضه آبريز سد سهند

The Assessment of Salinity and Arsenic as the Destructive Factors Affecting on Surface and Ground Water Quality of Sahand Dam water Basin

مديريت تقاضا و تأمين آب براي كاربري­هاي مختلف به همراه شناسايي، كنترل و كاهش آلاينده ­هاي آب به منظور ارتقاي شاخص­ هاي كيفيت منابع آب و حفظ محيط زيست از رويكردهاي مديريت منابع آب كشور محسوب مي­شود. با توجه به تأمين آب شرب، كشاورزي و صنعت مردم ناحيه از سد سهند و با توجه به گزارشات تأثيرات سوء سلامت مردم روستاهاي اطراف، ناشي از مصرف آب شرب حاوي غلظت­ هاي بالايي از آرسنيك (بيش از 200 برابر حد استاندارد آب شرب) مطالعه كيفي منابع آبي مرتبط با اين سد ضرورت مي­ يابد. در اين مطالعه به منظور ارزيابي كيفي منابع آب، 50 نمونه از منابع آب منطقه مورد مطالعه جمع­ آوري و در آزمايشگاه آب شناسي گروه زمين­ شناسي دانشگاه تبريز مورد آناليز شيميايي قرار گرفت. علاوه بر اين، از داده ­هاي تهيه شده توسط سازمان آب منطقه ­اي استان آذربايجان شرقي جهت مطالعات سد سهند استفاده گرديد. اين مطالعه با روش­ هاي تجزيه و تحليل مولفه­ هاي اصلي و تغييرات سري­ هاي زماني به منظور تعيين عوامل موثر بر هيدروشيمي منطقه انجام پذيرفت. پايش ­هاي كيفي و آناليز عوامل موثر بر هيدروشيمي منابع آبي سد سهند مشخص كننده دو عامل عمده تأثيرگذار روي هيدروشيمي محدوده مطالعاتي شامل آنومالي­ هاي آرسنيك و شوري مي­باشند. در اين راستا مكان­ هاي متأثر از اين آنومالي­ ها در ارتباط با منشأ مربوطه شناسايي و نقشه توزيع اين عوامل در محدوده مطالعاتي تهيه گرديد.

Water demand management and water supply for different usages associated with identification, control and reduction of water pollution for improving water quality and environmental indices are the main purposes of water resources management in the country. Sahand Dam reservoir is the main source of water to supply drinking, industrial and agricultural demands. Therefore, the illness reported from residents due to high concentration of arsenic (200 times more than the permissible limit of drinking water) in drinking water, show the importance of the study of water quality in the area. To determine the quality of water resources for different consumptions, 50 water samples were collected from the water resources of the area and analysed in the hydrological lab of the Geolology Department of Tabriz University. In addition, data collected by the researchers sector of East Azerbaijan Regional Water Authority for studying the Sahand Dam also were used. In this research, Factor analyzing and time series variations methods for determing factor effecting on hydrogeochemistry of the area were used. Quality monitoring and hydrochemical factors affecting water resources of Sahand Dam identify two main factors affecting hydrochemistry of groundwater of the study area which are arsenic and salinity anomalies. In this regard the main anomalies, origins and areas affected by these anomalies were recognized and the distribution maps of these factors in the study area were prepared.