بررسي تطبيقي انديشۀ اخلاقي ارسطو و خواجه نصيرالدين طوسي

A comparative study of the ethical thoughts according to Aristotle ethical and al-Tusi

اين مقاله بر مبناي بررسي تطبيقي نظرات اخلاقي ارسطو و خواجه نصيرالدين طوسي و بررسي شباهت ديدگاه‌هاي اخلاقي آنان نگاشته شده است. چنانكه نشان داده خواهد شد، فضايل اخلاقي نقش مهمي را در رسيدن به سعادت ايفا مي‌كنند. سعادت برترين خيري است كه هر كس فقط به‌خاطر خود سعادت، به‌دنبال آن است. خواجه نصير همچون ارسطو مي‌انديشيد كه اخلاقيات، مباني و پايه‌هاي عيني و واقعي دارند؛ اما برخلاف ارسطو، باور داشت كه عقل انسان به‌تنهايي قادر نيست كه به همۀ اين مباني برسد و علاوه بر عقل بايد در به‌دست آوردن معرفت كامل در مورد ويژگي‌هاي اخلاقي، از شريعت ياري جست. همچنين شريعت با معرفي جهان آخرت چشمان ما را به روي يك زندگي پايان‌ناپذير باز مي‌كند كه جزييات آن جهان توسط عقل شناخته نشده است. به‌هر روي، شريعت در نظر خواجه نصير براي زندگي در متن چنين جهاني، لازم و ضروري خواهد بود. «عدالت» به‌عنوان منشأ فضايل و سعادت بشري، نقطۀ مشترك انديشۀ اخلاقي ارسطو و خواجه نصير است كه هم در اخلاق ناصري و هم در اخلاق نيكوماخوس بر آن تأكيد مي‌كنند. عدالت در رويكرد آنان منشأ همۀ فضيلت‌ها (و نه جزيي از آن) است و تا عدالت نباشد، سعادت ميسر نخواهد شد.

This article is based on a com parative study of moral ideas and ethical thoughts of Aristotle and al-Tusi and the similarities between the two. As will be shown, moral values play an important role in achieving happiness. Happiness is the greatest good that every one, just for its own sake, pursues it. Al-Tusi like Aristotle thought that the ethics have their objective and real principles and bases. However, Aristotle believed that hum an reason alone was not able to reach all of these principles. In order to get full knowledge about the features of ethics, in addition to wisdom , one should resort to the religious law (shari'a). Moreover, by introducing the idea of the hereafter, religion opens our ey es to an unending life whose details are not known to the reason. However, according to al-Tusi, in order to live in such a world, religion is necessary. "Justice" as the source of human virtue and happiness, is the common ground in the ethics of Aristotle and al-Tusi, emphasized in their books. In their approach, the source- and not just part of it- of all virtue is justice and without justice, prosperity won't be possible.