بررسي فضاهاي ذهني در متون خبري روزنامه‌هاي ايران

The Analysis of Mental Spaces in News Stories of Iranian Newspapers

اين تحقيق، در چارچوب نظريۀ فضاهاي ذهني، اخبار منعكس‌شده توسط روزنامه‌هاي فارسي‌زبان را بررسي كرده است. مفهوم فضاهاي ذهني در معني‌شناسي شناختي نخستين‌بار توسط فوكونيه (Fauconnier, 1985) مطرح شد. بعدها فوكونيه و ترنر (Fauconnier and Turner, 2002) آن را گسترش دادند و الگويي با عنوان نظريۀ «تلفيق مفهومي» ارائه كردند. فوكونيه در نظريۀ فضاهاي ذهني بر اين باور است كه معني چيزي ازپيش‌ساخته و قابل‌تعبيه در واژه نيست، بلكه حاصل كاربرد واقعي زبان در بافت است؛ بنابراين، انتظار مي‌رود بر اساس ويژگي‌هاي زباني و روابط موجود بين اجزا، فضاهاي ذهني ايجادشده توسط نويسندگان در متون قابل‌پيگيري باشد. در اين تحقيق كه به روش توصيفي و تحليلي انجام شده، فضاهاي ذهني شش متن خبري برگرفته از دو روزنامۀ فارسي‌زبان كه موضوعي واحد را از ديدگاه‌هاي متفاوت بيان كرده‌اند، تحليل و بررسي شده است. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه نويسندگان اخبار با استفاده از فضاهاي ذهني متفاوت، افكار و عقايد خود را به مخاطبان القا كرده و جريان انعكاس خبر را به سمتي هدايت مي‌كنند كه فضاي پايه، يعني تيتر خبري، بر مبناي آن شكل گرفته است. نتايج اين تحقيق در تحليل گفتمان‌هاي خبري كاربرد دارد.

The present study scrutinized news stories of Persian-language newspapers within Mental Spaces theory. The concept of ‘Mental spaces’ was initially introduced by Fauconnier (1985). It was consequently developed by Fauconnier and Turner (2002) into a model entitled ‘Conceptual Integration Theory’. Mental Spaces theory assumes that meaning is not simply pre-existing stored knowledge encoded by language; rather, it is a consequence of its usage in the context; as a result, it is possible to trace mental spaces created by authors based on linguistic features and relations among particles. In the present descriptive-analytical study, six news stories excerpted from two Persian daily newspapers, which reflected the same theme and event from different perspectives, were analyzed. The findings showed that news editors utilize different mental spaces to impose their opinions and beliefs on their audiences and to lead the news flow to a direction on which the base space, namely newspaper headline, has been based. The findings of this study can be applied to newspaper discourse analyses.