برنامه درسي پنهان: چالشي پيدا يا فرصتي ناپيدا؟

?Hidden curriculum: an apparent challenge or an unexplored opportunity

برنامه درسي پنهان: چالشي پيدا يا فرصتي ناپيدا؟ سيدحسين عبادي چكيده برنامه ي درسي پنهان ناظر بر آموخته هاي تصريح نشده وعوامل تاثير گذار برپيدايش آموخته هاي يادشده مي باشد كه دانش آموزان در پرتو حضور در مدرسه تجربه مي نمايند.جان مايه ي پژوهش حاضر مرور نظام مند بر آن دسته از مقاله ها ي علمي – پژوهشي است كه عنوان دار برنامه ي درسي پنهان و حاصل تلاش پژوهشگران ايراني است كه طي دو دهه ي اخير (1391-1370)در اين زمينه قلم فرسايي نموده اند .19 مقاله در اين زمينه كه در پايگاه هاي اطلاعاتي داخلي وبين المللي ومجلات نمايه شده ي داخلي در دسترس قرار گرفته ،از راه سرشماري (بدون نمونه گيري) ،جهت بررسي متن كامل وارد اين مطالعه گرديد.هدف از بررسي مروري حاضر تعيين مهم ترين آثار آموزشي وپرورشي بر آمده از برنامه ي درسي پنهان و ارايه ي راهكار هاي كاربردي درزمينه ي استفاده بهينه از آثار مثبت ورهايي از آثار منفي آن بوده است.يافته هاي اين پزوهش نشان از سلطه ي آثار منفي برآثار مثبت آموزشي وپرورشي در ابعاد برنامه ي درسي پنهان (ساختار مدرسه،جو اجتماعي مدرسه وتعامل معلم –دانش آموز) در مدارس كشور دارد.اين امر به معناي لزوم توجه جدي به راهكارهاي ارايه شده در اين پژوهش جهت عدم جابجايي فرصت برخاسته از برنامه ي درسي پنهان با چالش هاي برآمده از آن در مدرسه دارد.

Hidden curriculum concerns implicit learnings and the factors affecting the emergence of the said learnings which students experience as a result of attending school. The essence of the present paper is the Meta-analysis review of those scientific-investigative articles carrying the title of hidden curriculum and which are products of Iranian researchers' endeavors within the last two decades (1991-2012). 19 papers in this regard, made available through domestic and international data bases and profiled domestic magazines were included in this investigation for an examination of their full texts (no sampling applied). The present review study aims at determining the most important educational influences raised from hidden curricula and providing applicable solutions towards optimal employment of positive consequences and avoidance from negative ones. Findings indicate the dominance of negative consequences over positive educational outcomes in various dimensions of hidden curriculum (school structure, social context of educational system and teacher-student interaction) in Iranian schools. This implies the necessity of serious consideration of solutions presented herein in order to prevent the replacement of the opportunity raised by the hidden curriculum with the challenges resulted from it within the school.