بررسي شاخص مطلوبيت زيستگاه سگ ماهي جويباري (Oxynoemacheilusbergianus (Derjavin، 1934 در رودخانه توتكابن (از سرشاخه هاي حوزه سفيد رود)

(etermination of habitat suitability index of spined loach Oxynoemacheilus bergianus (Derjavin, 1934) from Totkabon River (a tributary of Sefidrud River basin

در اجراي طرح هاي حفاظت از اكوسيستم هاي آبي و ماهيان، وجود دانش كافي درباره نيازهاي زيستگاهي گونه هاي آبزي اهميت بسزايي دارد. بنابراين، مطالعه حاضر با هدف شناخت ترجيح زيستگاهي و شاخص-هاي مطلوبيت ويژگي هاي زيستگاهي گونه سگ ماهي جويباري (Oxynoemacheilus bergianus) در محدوده پراكنش آن در رودخانه توتكابن انجام شد. براي بررسي ويژگي هاي زيستگاهي اين گونه، فراواني اين ماهي و متغيرهاي زيستي، شامل ارتفاع، عمق، عرض، سرعت جريان، قطر متوسط سنگ و دما با نمونه برداري از 13 ايستگاه و با سه تكرار از پايين دست بسمت بالادست رودخانه توتكابن در آبان ماه 1392بررسي شد و محدوده زيستگاه انتخابي براي اين گونه بدست آمد. با توجه به نتايج بدست آمده، شاخص هاي مطلوبيت زيستگاهي اين گونه ارتفاع 175-150 متر، سرعت در دامنه 0/56 - 0/48 متر بر ثانيه، قطر سنگ بستر در دامنه 25-20 سانتي متر، عمق در دامنه 32-24 سانتي متر، عرض از رودخانه 7- 4/2 متر و دماي18-16درجه سانتيگراد قرار داشت. وجود اين شرايط باشاخص مطلوبيت 0/801 نشان مي دهد كه رودخانه توتكابن براي گونه سگ ماهي جويباري زيستگاهي بسيار مناسب مي باشد.

In fisheries and protection programs of aquatic ecosystems، knowledge on habitat requirement of aquatic animals plays important role. Hence، this study was conducted to investigate the habitat preference and suitability indexes of habitat features and habitat suitability index (HSI) of Oxynoemacheilus bergianus in its distribution range in the Totkabon River. To study the habitat characteristics of this species n this River، its abundance and habitat variables، including elevation، depth، width، flow velocity، average diameter of substrate stones and water temperature at 13 stations from the downstream to upstream were examined during November 2013. According to the results، the suitability index of environmental features of this species were altitudes ranging 150-175 meters asl، velocity in range 0.48-0.56 m/s، with average diameter beds stone in range 20-25 cm، depths in range 24-34 cm، river width 4/2-7 m and with temperature in range 16-18°C. In this study، three variable height and depth of factors were associated with the abundance of this species. Presence of these conditions with HIS of 0.801 indicates that Totkabon River is very good habitat for O.bergianus.