تحليل رژيم هاي تنش در پهنه ي آذربايجان، شمال غرب ايران

Analysis of stress regimes in Azerbaijan plateau, North West Iran

پهنه آذربايجان ناحيه اي است در شمال باختري ايران كه داراي دگرشكلي و لرزه خيزي بالايي مي باشد و ميان كوهزادهاي بزرگ قفقاز در شمال، البرز در خاور و با فاصله از زاگرس در جنوب واقع شده است. در دهه اخير، افزايش وقوع زلزله و تعدد كانون زلزله در پهنه آذربايجان مانند زمين لرزه ي اهر، زمينه را براي تخمين صحيح تغيير رژيم تكتونيكي كه با استفاده از وارونگي مكانيسم كانون زلزله ها انجام مي شود را امكان پذير مي سازد. بدين منظور، داده ها ي مكانيسم كانوني زمين لرزه ها از منابع مختلف از جمله CMT و ديگر منابع جمع آوري شد. سپس منطقه ي موردنظر به 5 زيرپهنه تقسيم شد. براي هر پهنه، تنسورهاي تنش بهينه با استفاده از وارونگي داده هاي مكانيسم كانوني به دست آمد. نتايج تحليل تنش ها نشان مي دهد كه 2 مرحله شكستگي در منطقه اتفاق افتاده است. فاز اول فشارشي و مربوط به ائوسن مي باشد. اين فاز روند NE-SW داشته و باعث ايجاد ساختارهاي فشارشي با روند NW-SE كه شامل گسل هاي رانده شمال و جنوب بزكش، راندگي هاي جنوب اهر و قوشه داغ شده كه همزمان با كوهزايي آلپي مي باشد. فاز دوم در ميوسن با جهت تنش NW-SE، سبب ايجاد راندگي هاي با روند كلي N-S شده و تا زمان حاضر، همين رژيم فعال بوده است. با توجه به تغييرات رژيم هاي تكتونيكي، فلات آذربايجان داراي چرخش پادساعتگرد بوده كه در نتيجه حركت هاي گسل هاي امتدادلغز و فشارش هاي مداوم بلوك ايران مركزي، حوضه ي جنوب كاسپين و زون قفقاز مي باشد.

The Azerbaijan area is a region has been located in the northwestern part of Iran and has by deformation among large Caucasus، alborz and by distance from Zagros. In the recent decades، increasing the number of earthquakes and epicenter of this events، such as Ahar earthquake makes possible for accurate estimation of change tectonic regime by using the Win-Tensor inversion focal mechanism data. For this purpose، Focal mechanism data collected from various sources، including CMT and other resources .Then divided area to 5 subzone and by analyzing of focal mechanism and obtained changes in the stress field up to today. The results show that occurred 2 brittle stage in this region. First stage is compression، which related to Eocene by (NE-SW) direction that created a compressional structures with NW-SE direction، including North and South Bozgush، south Ahar and Gushedagh thrust belts. Second brittle stage occurred in Miocene by (NW-SE) direction cause developing of thrusts N-S directions that is active up to present. Due to this stress regimes، reduced that Azerbaijan plateau have counter-clock wise rotation due to movement strike slip faults and continuous compression between Arabia plate، south Caspian basin and Caucasus region.