مطالعه تطبيقي تجلي نمادين سرو در ادبيات و نگارگري ايراني

Comparative Study of the Symbolic Manifestation of the Cypress Tree in Literature and Iranian painting

سرو عنصري پركاربرد و مشترك در ادبيات و هنر نگارگري است. مسئله اصلي تحقيق آن است كه چگونه مي توان ميان عنصر سرو در ادبيات و نگارگري رابطه اي يافت كه آن را توضيح دهد. بنابراين هدف اصلي تحقيق دستيابي به رابطه معنايي و نشانه اي بين عنصر سرو در ادبيات و نگارگري بوده است و مبتني بر اين سوالات است كه چه رابطه اي ميان عنصر سرو در ادبيات و نگارگري وجود دارد و حاوي چه مفاهيمي است؟ بر اين اساس در تحقيق حاضر عنصر سرو در نگاره هاي ايراني و ادبيات با روش نشانه شناسي بينامتني مورد بررسي قرار گرفته است. بينامتنيت اصطلاحي مبتني بر آراي كريستوا و ژنت است. ژنت بيش متنيت را نوعي بينامتنيت و شامل همانگونگي و دگرگونگي معرفي مي كند. براي دستيابي به اهداف تحقيق، نخست نگاره هاي متعلق به مكاتب مختلف و اشعار مورد بررسي قرار گرفته و از ميان آنها نگاره هاي حاوي نقش سرو و همچنين اشعار شامل سرو و همنشينانش، با نمونه گيري هدفمند، انتخاب شده اند و تا زماني كه اشباع نظري حاصل شود نمونه گيري ادامه يافته است. يافته هاي تحقيق حاكي از آن است كه رابطه بينامتنيت ميان نماد سرو در اشعار و نگارگري ها وجود دارد و رابطه بينامتني بيش متنيت همانگونگي و بيش متنيت دگرگونگي افزايش و جانشيني نيز مشاهده مي شود.

The Cypress tree is a symbolic element often used both in Persian literature (poetry) and Persian iranian painting. The main concern of this study is to find a relationship between the element of Cypress tree as used in the Persian literature and in iranian painting، and define that relationship. As such، the main objective of the present study is establishing a semantic and semiotic connection between the element of cypress tree as used in literature and iranian painting art so as to answer the questions regarding their relationship and implications. Thus، the element of Cypress tree in iranian painting and literature has been studied with an intertextuality semiotic method. Intertextuality is a concept based on the views of Kristeva and Genette. Genette considers hypertextuality as a kind of intertextuality which includes transformation and sameness. In order to achieve the objectives of research، first paintings belonging to different schools and poems have been studied and among them paintings containing Cypress and its companions have been selected with purposive sampling and sampling has been continued until theoretical saturation is obtained. The findings of the research suggest that there is an intertextual connection between the symbol of Cypress tree in poetry and in iranian painting; in addition، hypertextuality، in its transformational، ameness، augmentation، and replacement forms can be perceived.