شاهنامه زبان ضمير ناخودآگاه قوم ايراني

The Shahnama: The Language of the Collective Unconsciousness of the Iranian Race

بنياد­هاي فكري و ساختار ذهني هر ملت و جامعه­اي در آثار ادبي و هنري درخشانِ آن بازتاب مي­يابد. شاهنامه فردوسي با مجموعه اي عظيم از يادگارهاي كهن، نمونه اي حماسي از محتويات و نمودهاي ناخودآگاه جمعيِ قوم ايراني است. طغيان در برابر ستم (قيام كاوه آهنگر در برابر ضحاك: داستان فريدون) حفظ آبرو، زير بارِ زور نرفتن (داستان رستم و اسفنديار) نكوهش تهمت و اثبات پاكي و بي­گناهي(داستان سياوش) باور به نيروي ايزدي و آسماني(فر يا فره ايزدي، سيمرغ و ...) گسستن اين نيرو در اثر ناسپاسي(جمشيد و اسفنديار) راز و نياز همراه با مناسك آييني (رستم پيش از كارزار يا پس از آن، گذر از آب: داستان كيخسرو) و ... از نمونه­هاي نهفته در ناخودآگاه قوم ايراني و سرچشمه گرفته از كهن الگوها هستد كه او را در كسب انرژي از آغاز آفرينش(زمان مقدس)، نيروي پايان ناپذير ياري مي رساند. مفاهيم نهفته در نهاد آدمي مي تواند او را در پيوند با سرچشمه آفرينش نگه دارد، در سلامت رواني، تعالي و سامان اجتماعي مفيد و مؤثر واقع گردد. اين مقاله با بررسي بعضي شخصيت­هاي اسطوره­اي و مفاهيم كهن الگويي درصدد آن است تا نشان دهد ارتباط با زمان مقدس و ازلي، از رهگذر كليد فهم فرهنگ­ها يعني اساطير مي تواند ساختار ذهني سالم و نيرمندي را در جامعه ايجادكند.

Every society and nation's foundations of thought and structures of consciousness are reflected in their notable literature and art. The collective unconsciousness is like a vessel that contains and provides the foundations of thought, culture, and history of peoples according to environmental conditions and the internal developments of society. The Shahnameh, a great treasury of ancient memories, is an example of the contents and symbols of Iranian thought and collective unconsciousness. Revolt against oppression (the rebellion of Kaveh the Blacksmith against Zahhak: “The Story of Fereydoon”); maintaining honour, reputation, and independence (“The Story of Rostam and Esfandiyar”); denunciation and exoneration (“The Story of Siyavash”); belief in the power of God (farr, Seemorq); the rupture of this power through ingratitude (Jamshid and Kaykavoos); mysteries and rites (crossing the water, “The Story of Kaykhosro”), etc. are notable examples of hidden themes based on ancient patterns of the Iranian people which have ensured their power and sovereignty. Meanings hidden in the human self can help unite him with the source of creation; they can also improve mental health and social prosperity. The purpose of this article is to use transcendental concepts to show that connection with early and holy times through the key of understanding of cultures—meaning myths and archetypes—can create a healthy and powerful consciousness and good social prosperity.