بررسي افزايش خطي شاخص برداشت و پارامترهاي مربوط به آن در دوره ي پر شدن دانه در نخود (رقم هاشم)

Investigation of harvest index linear increase and related parameters in filling grain period of chickpea (Cicer arietinum)

هدف اين مطالعه پيش بيني توزيع ماده خشك به دانه بر اساس شاخص برداشت در نخود (رقم هاشم) تحت شرايط مختلف تاريخ كاشت و تراكم بود. بدين منظور آزمايشي در سال زراعي 1390-1389 در مزرعه آزمايشي دانشكده علوم زراعي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان انجام شد. طرح آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب بلوك هاي كامل تصادفي و فاكتورها شامل تاريخ كاشت در سه سطح (15 آذر، 1 بهمن و 1 فروردين) و تراكم در چهار سطح (15،30، 45 و 60 بوته در متر مربع) بودند. افزايش تراكم و تاخير در كاشت باعث كوتاه شدن طول دوره هريك از مراحل فنولوژيك روز تا گلدهي (R1)، روز تا غلاف دهي(R3)، روز تا دانه بندي(R5) و روز تا شروع رسيدگي(R7) شد. شاخص برداشت در طول دوره پر شدن دانه به طور خطي افزايش يافت. تاثير تراكم بر شيب افزايش خطي شاخص برداشت (dHI/dt) معني دار نبود ولي بين تاريخ كاشت ها از نظر اين صفت اختلاف وجود داشت. زمان شروع افزايش خطي شاخص برداشت يا به عبارتي فاز تاخيري پر شدن دانه از 26 روز در تاريخ كاشت اول به 8 روز در تاريخ كاشت سوم كاهش يافت ولي در تراكم هاي مختلف اختلافي مشاهده نشد. زمان توقف افزايش خطي شاخص برداشت علي رغم عدم اختلاف معني دار در تراكم هاي مختلف، در تاريخ كاشت ها متفاوت بود و با تاخير در كاشت كاهش يافت. hز پارامتر هاي حاكم بر توزيع ماده خشك كه در اين مطالعه برآورد شده مي توان در مدل سازي رشد و نمو نخود استفاده كرد.

Quantitative information regarding biomass partitioning in chickpea (Cicer arietinum L.) is limited or inconclusive. The objective of this study was to predict biomass partitioning to seed based on harvest index in chickpea crops grown under well-watered conditions. A field experiments، with 3 sowing dates and 4 plant densities، was conducted in Gorgan during 2004-2005. Crop biomass and phenological stages were measured between emergence and maturity. Density increase and delay in sowing date led to each phonological stages period decrease. Harvest index increased in seed filling period linearly. The effect of density on harvest index linear increase was not significant but there was different between sowing date. The time of beginning harvest index linear increase، decreased from 26 to 8 days from first sowing date to third one، but there was any difference in plant density. therefore From obtained coefficient in this research we can use in chickpea growth simulation models.