بررسي و تحليل بلاغي تلميحات شاهنامه ايِ محمد سلماني

Rhetorical Analysis of Salmani’s Allusions to the Shahnameh

تلميح با تداعي رويدادهاي آشنا، متن را از نظر صورت و معنا، استحكام و عمق مي‌بخشد و ذهن خواننده را از لذت ادبي سرشار مي‌سازد. شاعران از اين صنعت ادبي، چونان ابزار شعري و بياني در مقاصد گوناگون بهره مي‌برند. محمد سلماني، غزلسراي معاصر، (متولد 1334) در دو دفتر شعري كه تا كنون با نامهاي «غزل زمان» و «دربه‌در درپي نيافتنت» به چاپ رسانده، گرايش ويژه‌اي به تلميح داشته است. اين مقاله به تلميحات شاهنامه‌ايِ موجود در شعر او نظر داشته و 22 نمونۀ يافت شده در دو كتاب نامبرده را به شيوۀ بلاغي و بويژه بياني، تحليل كرده است. هدف اصلي مقاله، نشان دادن پاره‌اي از توانمنديهاي شاعر در بهره‌گيري از تلميح از منظر زيبايي شناسي بوده و در ضمنِ آن، دخل و تصرف ها، نوآوري‌ها، تسامحات و اشتباهات احتمالي شاعر نيز در اين نمونه‌ها مورد بررسي قرار گرفته است. در اين واكاوي مشخص شد كه سلماني در كاربرد تلميحات اسطوره‌اي شاهنامه، حتي المقدور، از خام سرايي پرهيز كرده و ملزومات ديگري از جمله ايهام را نيز رعايت كرده‌ و اين امر در زيبايي شناسي شعر او از منظر تداعي تأثيرگذار بوده است. همچنين مشخص شد كه سلماني از ميان شخصيتهاي اسطوره‌اي، توجه ويژه‌اي به شخصيت سياوش داشته است. در چند مورد اندك نيز در رعايت تناسبها و اعلام تلميحي، تسامحات و اشتباهاتي ديده شد.

Allusion enriches the form of a work and gives its meaning depth by association of familiar events; consequently, it makes readers mind overfilled of literary pleasure. Poets enjoy this figure of speech as a poetical device for various purposes. Mohammad-e Salmani,contemporary lyric poet(born1334), in his two books; Ghazal-e Zaman (Times Ghazel) and Dar be Dar DarpeyeNayaaftanat (Looking for Finding You Not) that have made published by now, had a special tendency to the allusion.Thisarticle has paid attention to his allusions to the Shahnameh and has analyzed all 22 founded specimens in that two absolved-named books in a rhetorical specifically poetical method.Meanwhile-according to Salmani’s manipulations, innovations, negligence and possible mistakes, the main purpose of the article is toshow aesthetically some of the poet abilities that concerned with association of allusion. In this deep research, it was found that Salmani in the application of mythical allusions to the Shahnameh has avoided from raw story telling as far as possible and observed other necessaries like ambiguity as well as. Also it was revealed that Salmani is very interested in character of Siavash.Also it was found that Salmani, concerned with the name of some characters, has made some few mistakes. It is necessary to say that with this approach no research has been done about Salmani’s poetry.