برآورد توابع توليد غير مستقيم و بررسي وجود محدوديت بودجه در توليد محصول گندم آبي و ديم در استان كردستان

Estimation of Indirect Production Functions and Investigationof Budget Restrictions Existence in The production of Irrigated and Dry-land Wheat in Kurdistan Province

گندم يكي از محصولات راهبردي و محوري در سطح ايران و استان كردستان مي‌باشد. يكي از محدوديت‌هايي كه به گونه معمول از جانب توليدكنندگان محصولات كشاورزي در بيش‌تر كشورهاي در حال توسعه عنوان مي‌شود، محدوديت بودجه و منابع مالي است. اين امر بر توان واحدهاي توليدي براي تامين نهاده‌ها و بيشينه‌سازي توليد بنگاه تأثير مي‌گذارد. در اين پژوهش از روش تابع توليد غيرمستقيم با استفاده فرم تابعي ترانسلوگ (Translog) براي محصول گندم ديم و فرم تابعي سيستم عرضه تقريباً ايده‌آل (AISS) براي محصول گندم آبي بمنظور محاسبه مقدار محدوديت بودجه و كاهش مقدار محصول گندم آبي و ديم در اثر محدوديت بودجه موجود استفاده شد. بدين منظور، از داده‌هاي قيمت و مقدار نهاده‌ها و هم‌چنين، داده‌هاي مربوط به مقدار توليد محصول گندم ديم و گندم آبي براي استان كردستان طي سال‌هاي 90-1370 استفاده شد. نتايج نشان دادند كه مقدار ضريب لاگرانژ براي محصولات مورد نظر بزرگ‌تر از يك است كه بيان‌كننده وجود محدوديت بودجه در توليد محصولات نام برده مي‌باشد. اين محدوديت بودجه موجب كاهش مقدار توليد موجود به اندازه 31 و 34 درصد به ترتيب براي گندم ديم و آبي، نسبت به وضعيت بهينه شده است. با توجه به پتانسيل‌هاي بالاي كشاورزي در استان كردستان، اين امر ضروري مي‌گردد كه نسبت به سرمايه­ گذاري و تامين بودجه كافي اين بخش برنامه‌ريزي‌هاي منظمي انجام گيرد.

Wheat is one of the strategic products in Iran and province of Kurdistan. One of the restrictions that agricultural producers face is limited financial resource. This will affect the farmers’ ability to buy inputs and maximize production. Therefore, in this study, indirect production function with Trans log functional form for dry-land wheat and Almost Ideal Supply System (AISS) functional form for irrigated wheat used to determine the amount of budget restriction and its effect on production. For this purpose, the data of price and quantity of the inputs and the output of irrigated and dry-land wheat were used during 1991-2011. The results showed that the Lagrange multipliers for the products were greater than one that indicates the existence of budget restriction in the production of irrigated and dry-land wheat. Budget restrictions have caused the amount of dry-land and irrigated wheat to decrease by 31 and 34 percent, respectively, much lower than the optimum level. With attention to considering agricultural potential in Kurdistan province, it is recommended to provide financial support for wheat producers through more extensive credit program.