امكان سنجي علوم انساني اسلامي بر مبناي زبان دين

" Assessing the Possibility of “Islamic Humanities” on Basis of “Language of Religion

علوم انساني اسلامي به‌عنوان شاخه‌‌اي از علم ديني داراي دو دسته مباني است؛ مباني علم‌شناختي و مباني دين‌شناختي. بحث از مباني علم‌شناختي از سنخ مسائل فلسفة علم است و مباحث مربوط به مباني دين‌شناختي، بيشتر در زمرة مباحث فلسفة دين قابل طرح است. مباني دين‌شناختي علم ديني به اصول و ويژگي‌هايي از دين گفته مي‌شود كه دين با برخورداري از آن، امكان ورود به عرصة علوم را پيدا مي‌كند. زبان دين اسلام در زمرة اين اصول است. اين زبان به واسطة‌ ويژگي معناداري و حكايت‌گري از واقع، اين قابليت را به دين اسلام مي‌دهد تا در علوم انساني ايفاي نقش كند؛ اما در مباحث رايج در فلسفة دين، ديدگاه‌هايي وجود دارد كه با خدشه در وجود اين ويژگي‌ها در زبان دين، راه را براي ورود دين به اين عرصه مسدود مي‌كنند. پوزيتيويست‌ها با طرح چالش معناداري، ويتگنشتاين با ايدة بازي‌هاي زباني و كاركردگرايان با پيروي از نظرية كاربردي معنا، طراحان اصلي ديدگاه‌هاي مخالف به‌شمار مي‌روند. در اين نوشتار پس از تبيين امكان تحقق علوم انساني اسلامي بر اساس ويژگي‌هاي زباني دين اسلام، به بيان ديدگاه‌هاي مخالف و طرح اشكالات هر يك از آنها خواهيم پرداخت.

“Islamic Humanities” as a branch of “Religious Science” has two foundations; foundations of “the Knowledge of the Nature of Science” and foundations of “Knowledge of Religion”. Discussion about foundations of “the Knowledge of the Nature of Science” is more often by type of issues in the “Philosophy of Science”، and topics that related to foundations of “Knowledge of Religion” has worth to plan among the discussion of “Philosophy of Religion”. Foundations of “Knowledge of Religion” related to “Religious Science” are group of principles and features that make it possible for religion to enter in science realm، by having those qualifications. The language of Islam is among these principles. This language gave this ability to Islam in order to play in “Humanities”، because of having these features: being meaningful and narrating the reality; but، there are some views in current topics that block the way to entrance religion to this realm، by damaging these features in “Language of Religion”. Positivists by planning challenge of being meaningful، Wittgenstein by “Language Games” idea، and Functionalism by following functionalist theory of meaning are mastermind of opposing views. In this writing، after explaining the realization of possibility of “Islamic Humanities” on basis of linguistic features of Islam، we will engage in opposing views and each of their difficulties.