نقش سغدي ها در ديپلماسي ابريشمِ دوران پادشاهي خسرو انوشيروان

Sogdians and Khusrow I's Silk Road Diplomacy

با رونق جاده ابريشم در دوران اشكاني و ساساني، فرمانروايان ايران مي كوشيدند به عنوان مالكان اين راه بازرگاني ميان شرق و غرب و در ميان دو قدرت ديگر جهان باستان؛ چين و روم، اختيار تجارت ابريشم را در دست گيرند و از اين طريق، تا اندازه اي از انباشت ثروت در بيزانس جلوگيري كنند. در اين ميان، مداخله سغدي ها در روند اين تجارت در ميانه سده ششم ميلادي سبب شد تا تجارت ابريشم به «ديپلماسي ابريشم» تبديل شود. در ديپلماسي ابريشم، تجارت ابريشم به عنوان عامل اقتصادي، در حاشيه ائتلاف هاي سياسي ـ نظامي مانند ائتلاف بيزانس- توركيوت ها قرار گرفت كه پيامد عملكرد سغدي ها در اين تجارت بود. در مقاله حاضر با توجه به منابع باستاني و پژوهش هاي نوين، كوشش شده است تا جايگاه و اهميت تجارت ابريشم كه بازرگانان سغدي در ميانه سده ششم ميلادي، آن را به ديپلماسي ابريشم تبديل كردند، در صف آرايي قدرت هاي بزرگ جهان باستان ايران و بيزانس و قدرت نوظهور ديگر يعني توركيوت ها بررسي شود.

As the Silk Road flourished under the Parthian and the Sassanid Empire, Iranian monarchs strived to establish themselves as the sole authority over the Silk Road as the main venue connecting the East to the West. This ambition caused friction between the Persian Empire and the other two great powers of the Ancient World, i.e., China and Rome. Persia contrived with strategies to hold control over the silk trade as a means to hinder the accumulation of wealth in Byzantium. In the meantime, Sogdian intervention in business processes in the mid-sixth century A.D transformed the silk trade into “silk diplomacy'. Silk diplomacy put silk trade on the sidelines of political and military coalitions, e.g. the Byzantium-Ashina axis, which was the consequence of the Sogdian intervention in trade. Drawing upon ancient sources and modern research the current article seeks to assess the status and importance of silk trade, which as a result of Sogdian intervention was transformed into silk diplomacy, as an impetus for the deployment of the ancient world powers such as Iran and Byzantium along with emerging power of the Turkic people.