سير تاريخي ذكر رجزهاي شهداي كربلا در منابع تاريخي قرن دوم تا ششم هجري

The History of Narrating the War Cries of Karbala Martyrs from the 2nd up to the 6th Century

«رجز»، به عنوان يك گونه ادبي و ساده ترين نوع نظم، داراي مضامين و كاربردهاي مختلفي بوده است. رجز كه در شكل هاي ابتدايي خود براي راندن شتر، بيان نيكي ها و توصيه هاي اخلاقي به كار مي رفت، به تدريج جهت بيان: مفاخره ، هجو، دشنام، جنگ و نزاع، فخرفروشي و آوازهاي كوتاه حماسي مورد استفاده قرار گرفت. هدف مقاله حاضر، كشف و وصف چگونگي تطور ذكر رجزهاي شهداي كربلا به عنوان يكي از مهم ترين و كم نظيرترين رجزهاي مربوط به رويدادهاي تاريخ صدر اسلام در گونه هاي مختلف منابع تاريخي از قرن دوم تا قرن ششم هجري با استفاده از روش مطالعات اسنادي و تحليلي است. يافته هاي اين پژوهش، نشانگر آن است كه حجم اين رجزها در يك رويكرد داستاني، به مرور افزايش يافته است و به همين جهت، باور به درستي صدور رجزهاي فراواني كه برخي منابع نقل كرده اند، با چالش هاي جدي روبه روست. ازاين رو، اين احتمال قوت مي يابد كه بخش عمده آن ها، زبان حال هايي است كه بعد از واقعه كربلا، از سوي برخي افراد به شكل رجز در آمده و به رجزهاي پيشين افزوده شده است.

War cry being considered as a literary type and the simplest kind of order is of various themes and applications. In the earlier forms، it was utilized for the steering of camel، stating goodness and ethical advice while it was gradually used for the purpose of glory، satire، swearword، war and dispute، ostentation as well as the epic short songs. The purpose of the present article is the identification and description of the mode of stating war cries of Karbala martyrs as one of the most important and singular ones related to the events of early Islam in various versions of historical sources from the second to the sixth century via taking advantage of analytical and documentary study methods. The findings of this research illustrates that the amount of these war cries in a story like approach has been gradually increased. Accordingly، the belief in the rightness of issuing of numerous war cries narrated in some sources is along with serious challenges. In this regard، it is more probable that the great amount of them is the descriptive accounts having changed into war cries by some people and they have been added to the previous ones