جستاري در هم بستگي آيين فتوت و طريقت علوي بكتاشي در آناتولي

The Study of Relationship between the Tradition of Chivalry and Baktashi Alawites’ Sophism in Anatoly

خلفاي عباسي با حمايت از آيين فتوت در قرن هاي ششم و هفتم هجري و پيوستن به فتيان، كوشيدند پايه هاي خلافت خويش را مستحكم تر كنند. اين امر، سبب گسترش تشكيلات فتوت در سرزمين هاي اسلامي شد. پس از حمله مغول و پناه بردن گروهي از دانشمندان، عارفان و صوفيان به قلمرو سلاجقه روم و حمايت پادشاهان سلجوقي از اصحاب فتوت و شيوخ صوفي و به دنبال تحولات سياسي ـ اجتماعي اين منطقه، گرايش هاي مختلف تصوف نيز در آناتولي رواج يافت. طريقت علوي ـ بكتاشي، از جمله اين گرايش ها بود كه با حفظ ماهيت ستيزه جويانه خود با سلاجقه و اثرپذيري فراوان از آيين فتوت، به يكي از پُرنفوذترين مكاتب تصوف در آناتولي تبديل شد. با قدرت يافتن شيوخ علوي ـ بكتاشي در عصر سلاطين عثماني و سلطه معنوي اين طريقت بر سپاه يني چري، به تدريج پيروان فتوت در آناتولي هم به بكتاشيه پيوستند. به نظر مي رسد، بكتاشيان در چگونگي برپايي مراسم، اظهار شعائر شيعي بدون پشتوانه اعتقادي و پرهيز از تفكرات فلسفي، از اصحاب فتوت تاثيرهايي پذيرفته اند. اين مقاله، تاثير تشكيلات فتوت بر طريقت علوي ـ بكتاشي و شباهت هاي بين اين دو را موضوع بررسي خود قرار داده است.

Abbasid caliphs tried to strengthen their caliphate foundations supporting the tradition of chivalry in the sixth and seventh centuries and joining with Fathian. This issue led to the development of chivalry systems in the Islamic lands. Following the Mongolian assault، taking refuge of a group of scientists، mystics and sophists in the territory of Rome Saljuqids، supporting of Saljuqid kings from followers of chivalry and Sufi sheikhs along with the political and social changes of this area، various tendencies of Sufism in Anatoly got prevalent. The sophism of Baktashi Alawites was one of them which turned into the most influential schools of Sufism in Anatoly by preserving its aggressive nature with Saljuqids and under the great influence of chivalry tradition. Following Baktashi Alawite Sheikhs’ gaining power in the age of Ottoman sultans and the spiritual domination of this sophism over the Yanichari army، the followers of chivalry gradually joined with Baktashism in Anatoly. This article has investigated the effect of chivalry systems on Baktashi Alawites sophism as well as the similarities between them.