تحليل دگرديسي اسطوره مهر در شعر «آرش كمانگير» سروده سياوش كسرايي

Analysis of the Metamorphosis of the Myth of Mithra in the Poem of “Arash-e Kamangir” Composed by Siavash Kasraei

روايات اساطيري همواره با اشارات و دلالت هاي رمزگونه و رازآلود همراه بوده است. يكي از اين امور شگفتي آفرين، دگرديسي موجودات و پديده ها به يكديگر است. دگرديسي به معناي تغيير شكل ظاهري و اساس و هويت شخص يا چيزي با استفاده از نيروي ماوراء الطبيعي است. اسطوره هاي خدايان و ايزدان ايراني كه به مدد قدرت تخيل انسان خلق مي شوند، مي توانند به صورت ها و اشكال مختلفي به خصوص شهرياران و پهلوانان زميني مبدل گردند. تا كنون درباره دگرديسي پديده هاي اساطيري و تحليل آنها و همچنين در مورد اسطوره آرش كمان گير، كتاب ها و مقالات متعددي نوشته شده است. منظومه آرش، سروده سياوش كسرايي به دليل بازآفريني و بهره گيري از اصول ميترائيسم و اسطوره ايزد مهر و انطباق آن با شرايط جامعه عصر شاعر از چندگانگي رمزآميزي برخوردار است. از اين رو ضرورت دارد در اين مقاله با نگاهي نوآورانه و عميق به اين منظومه ابتدا جنبه ها و موارد دگرديسي اسطوره ايزد مهر به آرش بررسي شود، آن گاه به فراخور انديشه شاعر، موارد تطبيقي با وضعيت جامعه عصر او واكاوي گردد. نگارندگان در اين پژوهش كه نشان داده اند قدرت شگفت انگيز آرش در دفاع از وطن و شكستن بن بست ها و تحقير دشمن با استفاده از ابزار خاص اهورايي ناشي از اين دگرديسي بوده و توانسته كاركرد مشابهي در عصر شاعر داشته باشد

The mythological narratives have always been accompanied by mysterious indications and implications. One of these surprising things is the transformation of creatures and phenomena into one another. Metamorphosis is a change in the appearance, or identity of a person or a thing through the use of supernatural power. The myths about Iranian gods and goddesses who are created by human imagination can be transformed into different forms and shapes, especially the rulers or heroes living on the earth. Although so far, numerous books and articles have been written about the transformation of mythological phenomena and their analyses, as well as about the myth of Arash-e kamangir (Arash the Archer), the poem of Arash, by Siavash Kasraei is considered to have a mysterious multiplicity due to the re-creation and utilization of the principles of Mithraism and the myth of Mithra (Izad-e Mehr) and its conformity with the conditions of the society of that time. Therefore, it is necessary to analyze the instances and aspects of the Metamorphosis of the myth of Mithra into Arash in this article through an innovative and deep examination of the poem. Then, the compatibility between poet’s ideas and social situations will be examined. The results show that the amazing power of Arash in defending his homeland, overcoming the deadlocks and humiliating the enemy through the use of the special Ahurai equipment is due to this metamorphosis, and could have the same function in the poet’s time.