ارزيابي ارتباط بين اسيدهاي چرب و تجمع فلزات سنگين (كادميوم، سرب، جيوه و مس) در بافت عضله، كبد و پوست ماهي اوزون برون (Acipenser stellatus) در سواحل جنوب غربي و شرقي درياي مازندران

Evaluation of Relationship between Fatty acids and Heavy Metals Accumulation (Cd, Pb, Hg, Cu) in Fillet, Liver and Skin Tissues of Stellet Sturgeon (Acipenser stellatus) in Southwest and Southeast of Caspian Sea

در اين مطالعه حضور حاد فلزات سنگين كادميوم، سرب، جيوه و مس در بافت هاي عضله، كبد و پوست ماهيان اوزون برون در سواحل جنوب شرقي و غربي درياي مازندران (استان هاي مازندران وگلستان) بررسي شد. در اين پژوهش به بررسي ارتباط تجمع فلزات سنگين و چربي و اسيدهاي چرب بافت هاي اين گونه ي بسيار با ارزش و پرطرفدار از ماهيان خاوياري پرداخته شده است. نتايج نشان داد كه در عضله ي ماهي، تمام اين فلزات سنگين در محدوده ي مجاز مصرف قرار دارند و بين فيله ي دو ناحيه اختلافي وجود ندارد (p<0.05)؛ ليكن غلظت عناصر سنگين در كبد بيشتر از پوست و عضله مي باشد (p<0.05). در هردو ساحل جنوب شرقي و غربي در بافت كبد ماهي اوزون برون مقادير كادميوم (۰/۲۲ و ۰/۲۶ ميكروگرم بر گرم) بالاتر از محدوده ي مجاز ارزيابي شدند. مقادير جيوه در پوست هردو ساحل جنوب شرقي و غربي بالاتر از ساير اندام ها بود، به طوري كه در پوست ماهي اوزون برون به ترتيب 11/0 تا 42/0 ميكروگرم بر گرم بود. همچنين تجمع فلزات سنگين در نمونه هاي صيدشده از سواحل جنوب غربي (مازندران) بيشتر از سواحل جنوب شرقي (گلستان) بوده است. الگوي تجمع فلزات سنگين در عضله ي ماهي با اندام هاي كبد و پوست متفاوت بود. از سوي ديگر، مجموع اسيدهاي چرب غيراشباع (UFA) در بافت اوزون برون در سواحل جنوب غرب و شرق به ترتيب ۸۹/۱۲ و ۸۰/۸۴ گرم بر 100 گرم بو(p<0.05). مجموع اسيدهاي چرب سري امگا-3 در سواحل مذكور به ترتيب ۱۸/۴۵ و ۱۳/۴۲ گرم بر 100 گرم بود (p<0.05). همچنين بين ميزان عناصر سنگين و ميزان اسيدهاي چرب غيراشباع در اندام هاي مختلف ماهيان خاوياري همبستگي وجود داشت. اين ارتباط در بافت هاي كبد (۰/۸۲۴ = R2)، پوست (۰/۸۱۸ = R2) و عضله (0.627 = R2) ماهيان خاوياري همبستگي مثبتي داشت؛ برعكس با افزايش اسيدهاي چرب امگا-3 در فيله، تجمع فلزات سنگين كاهش يافت (0.021 = R2). نتايج به دست آمده همچنين بيان گر سالم بودن نسبي ماهيان اوزون برون و عدم آلودگي شديد اين ماهيان به عناصر سنگين مي باشد.

Study of acute accumulation of heavy metals (Cd، Pb، Hg and Cu) in tissues of fillet، liver and skin of stellate sturgeons was done in Southwest (SW) and Southeast (SE) coasts (Mazandaran and Golestan provinces) of Caspian Sea. In this study the relationship between tissues heavy metals accumulation and fatty acids were investigated، in such valuable and popular sturgeon species. The results showed that all measured heavy metals were in standard range and there was no difference between the two area (p<0.05)، but heavy metals concentration in fish liver was more than that in fillet and skin (p<0.05). The Cd in the fish liver was higher than the acceptable range in both SE and SW coasts (0.22 and 0.26 µg/g، respectively) (p<0.05). Hg amounts were higher in the stellate surgeon skin than in other organs in both SE and SW coasts، (0.11 and 0.42 µg/g، respectively). Also، in SW coast samples، the heavy metals accumulation was higher than in SE. The pattern of heavy metals accumulation in the fish fillet was different from liver and skin. On the other hand، total unsaturated fatty acids (UFA) were 89.12 and 80.84 g/100g in samples of SW and SE coasts، respectively (p<0.05). Total omega-3 was 18.45 and 13.42 g/100g، respectively (p<0.05) in the same samples. In addition، there was a specified relationship in different organs between fish fatty acids and amounts of heavy metals. This relationship was a positive correlation in tissues of liver (R2 = 0.824)، skin (R2 = 0.818) and fillet (R2 = 0.627) of the sturgeon fish. On the contrary، the heavy metals decreased according to increase in omega-3 fatty acids in sturgeon fillet (R2 = 0.021) . The results also indicated that stellate sturgeon had relative safety and non-hyper contamination by heavy metals.