پايش خشكسالي در دو قرن اخير در مناطق خشك و نيمه خشك با استفاده از گاه شناختي درختي، مطالعه موردي حوضه كرخه

Drought monitoring in the last two centuries in the arid and semi-arid reigon using dendrochronology, a Case Study of Karkheh basin

با اندازه گيري حلقه هاي رويشي ساليانه درختان و ساخت گاه شناسي از آن ها، امكان مطالعه و بازسازي شاخص شدت خشكسالي پالمر در محدوده رويشگاه ها فراهم مي شود. هدف از انجام اين پژوهش، بازسازي شاخص شدت خشكسالي پالمر با استفاده از گاه شناسي درختي و پايش خشكسالي در حوضه كرخه مي باشد. در اين تحقيق از شاخص گاه شناسي درختي منطقه اي زاگرس مركزي دو گونه درختي، بلوط ايراني (Quercus brantii) و بلوط مازو (Quercus infectoria) طي دوره 1840-2010 براي بازسازي شاخص شدت خشكسالي پالمر در حوضه كرخه استفاده شده است. با توجه به همبستگي مثبت و معنادار شاخص شدت خشكسالي پالمر با شاخص گاه شناسي درختي منطقه اي، مقادير شاخص شدت خشكسالي پالمر طي سال هاي 1840 تا 2010 بازسازي شد. مقادير محاسباتي شاخص شدت خشكسالي پالمر و مقادير بازسازي شده آن در دوره آماري مشترك به خوبي با هم مطابقت دارند. در ادامه وضعيت هيدرولوژيكي در طول دوره گاه شناسي مورد بررسي قرار گرفت و بر اين اساس خشكسالي هيدرولوژيكي در حوضه كرخه براي سال هاي 1840 تا 2010 بررسي شد. شدت و تداوم خشكسالي ها و همچنين دهه هايي با بيشترين تعداد رويدادهاي خشكسالي و ترسالي تعيين گرديد. همچنين نتايج اين تحقيق با ساير محققين نيز مقايسه گرديد. بر اين اساس شديدترين كم آبي (خشكسالي) در كل دوره بازسازي 1840 تا 2010 براي ايستگاه كاكارضا مربوط به سال هاي 2004-1999 بوده است. شديدترين كم آبي (خشكسالي) بازسازي شده در قرن 19 و 20 به ترتيب در سال هاي 1853 تا 1855 و 1966 تا 1968 بوده است.

Through a measurement of the annual growth of a tree ring and finding out of its chronology، the possibility of study and reconstruction of Palmer Drought Severity Index (PDSI) in the habitat areas is provided. The aim followed in this research is to reconstruct PDSI using dendrochronology، and drought monitoring within Karkheh basin. Throughout the research the chronology index of two tree species، namely Quercus brantii، and Quercus infectoria، in the central Zagross region during the period of 1840-2010 were used to reconstruct Palmer Drought Severity Index in KarkhehBasin. Correlations between Palmer Drought Severity Index and regional chronology index were positive and significant within 1% of confidence level. With regard to this fact، the Palmer Drought Severity Indexes from year 1840 to 2010 were reconstructed. The values of observed vs. reconstructed Palmer Drought Severity Index within the common statistical period are consistent with each other. Within further steps، the hydrological conditions during chronology period were studied and accordingly، hydrological drought was analyzed within the Basin for years، 1840 to 2010. Severity and duration of the droughts as well as decades of the highest number of drought and wet events were determined. In addition، the results were compared with those obtained by other researchers as well.