بررسي و مقايسه جنبه هاي تعليمي دو مفهوم انصاف و عشق در تذكره الاوليا و منطق الطير عطار

Comparative study of the educational aspects of two concepts of justice and love in the Attar`s Tazkerat ol-Awlia and Mantiq ot-Tayr

ترديد نيست كه بخش قابل توجهي از آثار عرفاني با اهداف تعليمي شكل گرفته ­اند و پديدآورندگان اين آثار، هريك از منظري خاص به عرفان و مباحث پيرامون آن نگريسته ­اند. بعضي با به كاربستن زباني دشوار تنها خواص را مخاطب خويش قرار داده­اند و برخي ديگر با به كارگيري زباني ساده و روشن، گسترۀ مخاطبان خويش را وسعت داده اند. عطار نيشابوري در زمرۀ شاعران و نويسندگاني قرار دارد كه روش دوم را براي انتقال انديشه­ هاي خويش برگزيدند. اگرچه آثار بسياري را به وي نسبت داده­اند اما مجموع آثار قطعي او از هفت اثر فراتر نمي ­رود. به كارگيري تمثيل و حكايات متعدد، شيوۀ مورد علاقۀ عطار است؛ از اين­رو بدون شك مي­توان در ميان مثنوي­ هاي وي و تذكره­الاوليا كه مبتني بر حكايات است، مفاهيم و حكايات مشتركي را مشاهده نمود. از ميان آثار عطار، دو اثر تذكره­الاوليا و منطق­الطير را مبناي پژوهش كنوني خويش قرار داديم تا به بررسي حكايات مشترك اين دو اثر با محوريت دو مفهوم «تعليم انصاف» و «تفاوت عشق ظاهري و حقيقي» بپردازيم. هدف آن است كه شيوۀ عطار در بيان مفاهيم ذكر شده، در دو اثر متفاوت مورد مقايسه قرار گيرد و دامنۀ تغييرات اعمال­ شده از سوي وي مشخص گردد تا دريابيم كدام يك از شيوه­ هاي به كارگرفته شده در بيان حكايات، از قدرت تأثيرگذاري بيشتري برخوردار است. عطار در گزينش شيوۀ بيان خود، اقتضاي ساختار اثر و اهدافي كه به دنبال تحقق آن است را در نظر داشته و براي تعليم يك مفهوم، آگاهانه شيوۀ بيان خود را دگرگون ساخته است

There is no doubt that a significant part of the mystical works have emerged by educational goals and each of various writers and poets have regard to mysticism with a particular perspective. Some of them have handled a difficult language, so special people pay attention to them, but some others have used simple language, so they have widened their audience range. Attar Neishabouri is one of them. Although many works have been attributed to him, all of his works are seven. Using allegory and anecdotes is his favorite style. Therefore, we can find common concepts and anecdotes between Tazkerat ol-Awlia and his Masnavis which are based on numerous anecdotes. Among these works, in this study we focus on common anecdotes betwee Tazkerat ol-Awlia and Mantiq ot-Tayr. This study done within the two concepts: justice and the difference between unreal love and real love. The goal is to be shown that there are some difference between those two books for explaining these concepts. So it shows that which of these books has stronger educational aspects. This study will show that Attar has used different style in each book and he consciously changed his rhetoric to teach a concept.