نقش عرف به منزله منبع حقوق

the role of custom as a source of law

هر نيرويي كه منشا ايجاد قاعده حقوقي باشد، منبع حقوق ناميده مي شود. در اغلب نظام هاي حقوقي، عرف منشا ايجاد قاعده حقوقي است. عرف قاعده اي عام و دائمي است كه به طور مستقيم از اراده مردم ناشي مي شود و دولت در ايجاد آن نقشي ندارد. امروزه جايگاه عرف به منزله منبع حقوق در كنار ديگر منابع، محل بحث و گفت و گوست. در واقع پرسش اين است كه آيا جايگاه عرف هم عرض، بالاتر يا پايين تر از قوانين موضوعه است؟ در برخي نظام هاي حقوقي مانند كشورهاي آنگلوساكسون عرف منبع درجه اول حقوق است و قانون پس از آن قرار مي گيرد. در غالب نظام هاي حقوقي موسوم به حقوق نوشته، عرف منبع درجه دوم است و بعد از قانون قرار مي گيرد. در نظام حقوقي كشور ما پرسش اساسي اين است كه آيا عرف منبع حقوق است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، پرسش بعدي اين است كه جايگاه عرف شبيه به يكي از دو نظام مذكور است يا وضعيت ديگري دارد؟ در اين مقاله تلاش شده است كه به پرسش هاي مذكور مستنداً پاسخ داده شود.

Every force that produce the rule of law is called the source of law. In the most legal systems the custom is the source of law. The custom is a general and permanent rule that directly results from people's intention and government don't have any role in its formation. Today the place of the custom as a source of law on beside of another sources is controversial. In fact the principal question is if the custom is superior or inferior or equal to the law. In some of legal systems such as Anglo-Saxon custom is the first source and the law comes after it. But in the civil law system the law is first and the custom comes after it. In our legal system the main question is if the custom is a source of law or not. If the answer is yes، the next question is if the place of custom is similar to those systems or is something else. In this article we have tried to answer these questions.