تاثير طرح سهميه بندي بنزين بر تقاضاي مصرف بنزين در شهر اصفهان

The Impact of the Subsidy Reform Plan on Consumer Demand for Gasoline in Isfahan

ايران، نه تنها يك توليدكننده عمده انرژي، بلكه يك مصرف كننده بزرگ انرژي نيز محسوب مي شود. جمعيت بالا، مساحت كشور و برنامه هاي صنعتي و توسعه شهري همگي عوامل مهم بازار مصرف در كشور هستند و طبيعي است كه كشور پهناوري مثل ايران مصارف متنوعي براي انرژي داشته باشد. به همين سبب سطح مصرف در ايران بسيار بالا است و به دلايل گوناگون بايستي از وضعيت كنوني نگران بود. رويكرد ايران در زمينه يارانه هاي انرژي پيش از هدفمندسازي يارانه ها، رويكردي بس نامناسب و ضررده براي اقتصاد كشور بوده است. از يك سو پايين بودن قيمت منابع انرژي باعث اتلاف انرژي شده و بر اقتصاد كشور فشار گذاشته و از سوي ديگر يارانه هاي غيرمستقيم به گونه اي نامتعادل بين طبقات اجتماعي توزيع شده و كمترين سود را به طبقات آسيب پذير مي رسانند. با توجه به اين مطالب بررسي تاثير هدفمندي يارانه هاي انرژي بر ميزان تقاضاي مصرف كنندگان در شهرهاي مختلف كشور لازم و ضروري به نظر مي رسد كه اين مطالعه اختصاص به شهر اصفهان دارد. در اين مطالعه به بررسي اين امر با استفاده از الگوي سيترا و همكاران (2012) پرداخته شده است. محاسبه كشش هاي تقاضا با استفاده از روشGLS محاسبه شده است. قلمروي مكاني مورد تحقيق شهر اصفهان و دوره زماني موردنظر به صورت ماهيانه از فرورين سال 1384 تا شهريور 1393 است. نتايج در معادله تقاضاي بنزين نشان مي دهد كه اثر متغير قيمت خود كالا بر تقاضا منفي بوده كه نشان مي دهد قانون تقاضا رعايت شده است. از طرف ديگر ضريب قيمتي كالا منفي و كوچك تر از يك مي باشد كه نشان مي دهد بنزين يك كالاي ضروري مي باشد. منطبق با نتايج، اثر ضريب ارزش افزوده واقعي بر تقاضاي بنزين مثبت و معنادار بوده كه نشان مي دهد كه بنزين يك كالاي نرمال مي باشد. همچنين نتايج نشان مي دهد كه متغير مجازي هدفمندي يارانه ها كه منطبق با افزايش قيمت و يك شوك قيمتي در بنزين مي باشد، بر تقاضاي كالا منفي و معنادار است كه نشان مي دهد هدفمندي يارانه ها و قيمت ها منجر به كاهش تقاضاي سوخت در شهر اصفهان شده است.

Iran is not only a major energy leading oil producer، but also is a large consumer of energy. High population، land area and industrial and urban development are all important factors in the consumer market in the country، and it is natural that a vast country like Iran has the energy demand for a variety of purposes. This is the reason that the level of energy consumption in Iran is very high and for various، reasons should be concerned about the current situation. Before the targeted subsidy plan، Iran's approach in the energy subsidies was very unsuitable and harmful. It seems necessary to evaluate the effect of the plan on the consumer demand for energy across the country. In this study، we examine this relationship in Isfahan. This paper uses a model which introduced by Sitra and et al (2012). The demand elasticity is calculated with using the SUR method and AIDS. In this regard، we use data of Isfahan’s consumers for the period of 1384 to September 1393. The estimation results of gasoline demand equation show that the effect of commodity prices on demand is negative، which indicates the law of demand works here. The estimated coefficient of commodity price is negative and smaller than one that shows gasoline is an essential commodity. In accordance with the results، the coefficient of real value added is estimated positive، which indicate the gasoline is a normal good. The results also show that the dummy variable for the targeted subsidy plan has a negative and significant effect on the commodity demands which can indicate that the plan and prices lead to lower fuel demand in the city.