بررسي اثر ناهمگني عرصه بر زادآوري جنسي بلوط ايراني (Quercus brantii) با استفاده از شاخص هاي تنوع و تركيب گونه هاي گياهي

Effect of heterogeneity of field on natural regeneration of Brant's oak (Quercus brantii Lindl.) using diversity and composition indices of plant species

بلوط ايراني (Quercus brantii Lindl.) يكي از مهم ترين گونه هاي اكوسيستم جنگلي زاگرس است كه زادآوري طبيعي آن به يك چالش تبديل شده است. اين مطالعه به منظور بررسي تركيب و مولفه هاي تنوع گونه اي (آلفا، بتا و گاما) پوشش گياهي در لكه هاي داراي زادآوري و با زادآوري ضعيف جنسي بلوط شمال شهرستان ايلام انجام شد. ده قطعه نمونه 100 متر مربعي از هر كدام از حالت ها به صورت تصادفي انتخاب شد و در هر لكه چهار قطعه نمونه (1×1 متر) براي شمارش گونه هاي گياهي پياده شد. بر اساس آزمون مونت كارلو، در لكه هاي داراي زادآوري و با زادآوري ضعيف به ترتيب 23 و 13 گونه شاخص (به ترتيب از بين 109 و 58 گونه) مشخص شد. بر اساس تحليل تطبيقي قوس گيري شده (DCA)، دو لكه مورد بررسي از نظر تركيب پوشش گياهي متفاوت بودند. تروفيت ها و همي كريپتوفيت ها شكل زيستي غالب در هر دو لكه بودند. در هر دو لكه، مولفه هاي مختلف تنوع گونه اي در لكه‏ هاي داراي زادآوري به طور معني داري بيشتر از مقادير آنها در لكه هاي با زادآوري ضعيف بود. در هر دو گروه لكه، تنوع درون واحدهاي نمونه (آلفا) در مقايسه با تنوع بين واحدهاي نمونه (بتا) داراي سهم بيشتري از تنوع كل (گاما) بود. به طور كلي مي توان بيان كرد كه تركيب و تنوع گونه هاي گياهي مي توانند به عنوان شاخص هاي زيستي مناسبي براي پايش ناهمگني عرصه در لكه هاي زادآوري بلوط ايراني مورد استفاده قرار گيرند.

Brant`s oak (Quercus brantii Lindl.) is one of the most important species of Zagros forest ecosystem that it’s natural regeneration has become a challenge. This study aimed to investigate the composition and species diversity component (alpha، beta and gamma) of indicator plant species in well and poorly seed-origin oak regenerated spots in north of Ilam city. In this study، ten 100-m2 plots were randomly selected from each of the spots. Four sample plots (1 × 1 m) were established in each spot for counting the number of plant species. The Monte Carlo test detected 23 and 13 indicator species from 109 and 58 species in well and poorly seed-origin oak regenerated spots، respectively. Based on Detrended Correspondence Analysis (DCA)، two spots were different in terms of species composition. The dominant life forms in the two spots were therophytes and hemicryptophytes. The results showed that different components of species diversity i.e. alpha، beta، and gamma were higher in well seed-origin oak regenerated spots than in poorly regenerated spots. In both spots، diversity within the sample units (alpha) compared with diversity between sample units (beta) had a greater contribution in total diversity (gamma). In general، it can be concluded that the composition and diversity of plant species could be used as a bioindicator for monitoring the heterogeneity of oak regenerated spots.