اثر اندازه و موقعيت هاي داخلي روشنه تاج بر رشد و زنده ماني نهال هاي بلندمازو (Quercus castaneifolia)، شيردار (Acer cappadocicum) و توسكاي ييلاقي (Alnus subcordata)

Effect of gap size and position within gaps on growth characters and survival of chestnut-leaved oak (Quercus castaneifolia C. A. Mey.), Cappadocian maple (Acer cappadocicum Gled.) and Caucasian alder (Alnus subcordata C. A. Mey.)

در اين پژوهش با هدف بررسي تاثير اندازه و موقعيت روشنه بر زنده ماني نهال ها، شش روشنه با اندازه هاي متوسط (200 تا500 متر مربع) و بزرگ (بزرگتر از 500 متر مربع) در جنگل شصت كلاته گرگان انتخاب شدند. پس از مشخص كردن پنج قطعه نمونه 36 مترمربعي (6×6 متر) در جهت هاي مركز، شمال، جنوب، شرق و غرب روشنه ها، 12 نهال يك ساله از هريك از گونه هاي بلندمازو (Quercus castaneifolia C. A. Mey.)، شيردار (Acer cappadocicum Gled.) و توسكاي ييلاقي (Alnus subcordata C. A. Mey.) با فاصله هاي 1×1 متر در آن ها كاشته شدند. رشد ارتفاعي و سطح فتوسنتزي نهال هاي كاشته شده در طول دوره رويش و زنده ماني نهال ها در انتهاي دوره، مورد بررسي قرار گرفت. داده ها با استفاده از روش تجزيه طرح كرت هاي دوبار خردشده و آزمون SNK تجزيه و تحليل شدند. نتايج نشان داد كه با افزايش اندازه روشنه، درصد زنده ماني نهال هاي هر سه گونه به طور معني داري كاهش يافت. هم در روشنه بزرگ و هم در روشنه هاي متوسط، نهال هاي بلندمازو از بيشترين زنده ماني برخوردار بودند و در روشنه هاي بزرگ نهال هاي شيردار در مقايسه با ساير گونه هاي كاشته شده از درصد زنده ماني كمتري برخوردار بودند. بيشترين رشد ارتفاعي نهال ها مربوط به موقعيت هاي مركزي بود و به ترتيب در موقعيت هاي شمال، غرب، جنوب و شرق درون روشنه ها، رشد ارتفاعي كاهش يافت. با افزايش اندازه روشنه، توسكاي ييلاقي و بلندمازو از رشد ارتفاعي و سطح فتوستزي بيشتري برخوردار شدند، اما شيردار در روشنه هاي متوسط عملكرد بهتري داشت. بنابراين، پيشنهاد مي شود براي جنگل كاري درون روشنه هاي بزرگ و يا موقعيت مركزي روشنه هاي متوسط از توسكاي ييلاقي و بلندمازو و براي جنگل كاري در روشنه هاي متوسط و يا حاشيه روشنه هاي بزرگ از شيردار استفاده شود.

In this study،six canopy gaps with medium (200-500 m2) and large (> 500m2) sizes were selected in Shastkolate forest. In each gap، micro sample plots (6×6 m) were established at the center and north، east، south and west directions of each gap. Within each micro plot، 12 seedlings of chestnut-leaved oak (Quercus castaneifolia C. A. Mey.)، Cappadocian maple (Acer cappadocicum Gled.) and Caucasian alder (Alnus subcordata C. A. Mey.) were planted in spacing of 1×1 m. Height growth and photosynthetic rate of seedlings were studied during the growth season، while the survival rate was calculated in the end of season. Data were analyzed using spilt split plot plan and SNK test. Results showed that survival rate of seedlings of all three species decreased with increasing gap size. Oak seedlings showed the highest survival rate in both large and medium sized gaps. The maple seedlings showed the lowest survival rate in the large gaps. The maximum height growth of seedlings was measured in the center of gaps; this was decreased in north، west، south and east edges of the gaps، respectively. The larger the gap size the higher was the height growth of alder and oak and seedlings، while that of maple was higher in the medium gaps. Therefore one can conclude that planting of oak and alder seedlings in the center of large gaps could bring more promising results، while planting of maple in the center of medium and edges of large gaps would be more effective.