نقش سايه در تعديل عوارض ناشي از تنش خشكي بر فيزيولوژي نونهال بنه (Pistacia atlantica)

Shade role in facilitation drought stress symptoms on physiology of mount Atlas mastic (Pistacia atlantica Desf.) seedling

اين پژوهش با هدف بررسي نقش سايه در تعديل عوارض ناشي از تنش خشكي بر فيزيولوژي نونهال هاي بنه (Pistacia atlantica Desf.) در تابستان 1395 و در ايستگاه تحقيقات البرز كرج انجام شد. نونهال هاي بنه در شرايط تيمارهاي تنش خشكي (در سه سطح فاقد تنش، تنش متوسط و تنش شديد) و سايبان مصنوعي (در سه سطح فاقد سايه، سايه كم و سايه متوسط) در قالب طرح كرت هاي خردشده با پايه بلوك هاي كامل تصادفي قرار گرفتند. پس از گذشت يك ماه، مشخصه هاي فيزيولوژي برگ شامل محتواي نسبي آب، محتواي قندهاي محلول و پرولين، غلظت رنگيزه هاي گياهي، فعاليت آنزيم كاتالاز و نرخ نشت الكتروليت اندازه گيري شدند. تنش خشكي باعث كاهش شديد محتواي نسبي آب و غلظت كلروفيل كل، a و b برگ شد. در مقابل، سايه با تعديل تنش خشكي، مقدار مشخصه هاي مذكور را به طور معني داري افزايش داد. تنش خشكي باعث تحريك مكانسيم هاي مقاومت در نونهال هاي بنه شد و محتواي پرولين، كاروتنوئيد و فعاليت آنزيم كاتالاز افزايش معني داري پيدا كردند، اما سايه باعث كاهش معني دار اين مشخصه ها و همچنين نسبت كلروفيل a/b شد. برهمكنش سايه و تنش خشكي بر مشخصه هاي كلروفيل a و فعاليت آنزيم كاتالاز معني دار بود و تيمارهاي تنش خشكي پاسخ هاي متفاوتي به سايه نشان دادند. به طور كلي، نتايج اين پژوهش حاكي از نقش مثبت سايه در تعديل تنش خشكي بر نونهال هاي بنه بود.

This investigation was carried out in Albroz research station complex (Karaj، Iran) during 2014 summer. Mount Atlas mustic (Pistacia atlantica Desf.) seedlings were treated by drought (moderate، sever and without drought stress) and shading (low، moderate and without shade) factors in a split plot experiment based on a randomized complete block design. After one month، physiological characteristics of leaves including RWC، soluble sugars، proline and pigments content، catalase enzyme activity and ion leakage were studied. Drought stress caused severe decrease in RWC and a، b and total chlorophyll contents. In contrast، shade by ameliorating drought stress significantly increased these parameters. Drought induced tolerance mechanisms in saplings and increased proline and carotenoid content while shade decreased these parameters significantly as well as a to b chlorophyll ratio. Interaction of drought and shade was significant for a chlorophyll and catalase activity، suggested that، drought treatments showed different responses to shade. Overall، results revealed positive effect of shade on drought induced saplings.