سنجش و تحليل شاخص هاي كيفيت زندگي شهري با استفاده از تكنيك TOPSIS در شهر مشهد

Assessment and Analysis of Urban Life Quality by Using TOPSIS Technique in Mashhad

توسعه شهرنشيني و به تبع آن شكل گيري طبقات متمايز اجتماعي منجر به طبقاتي شدن فضاي جغرافيايي شده است. از اين رو گسترش نامتقارن كيفيت زندگي شهري يكي از مهم ترين ابزارها براي پي بردن به وجود نابرابري هاي اجتماعي در هر جامعه مي باشد. لذا اهداف اين مقاله را مي توان شناسايي، اولويت بندي و سنجش شاخص هاي كيفيت زندگي شهري در مناطق 13 گانه شهرداري مشهد برشمرد. از اين رو با استفاده از شاخص هاي حجم ترافيك و دسترسي به حمل ونقل عمومي در بعد ارتباطات و حمل ونقل، بار تكفل در بعد قتصادي، ميزان باسوادان در بعد اجتماعي، تراكم خانوار در واحد مسكوني، كيفيت ساختمان ، و ميزان بافت فرسوده در بعد كالبدي، پراكندگي جمعيت در بعد محيط زيست و سرانه كاربري هاي آموزشي، تجاري، فرهنگي، ورزشي، فضاي سبز و بهداشتي- درماني در بعد تسهيلات و خدمات عمومي و با روش سنجش عيني و با استفاده از نرم افزار GIS مناطق شهرداري مشهد مورد ارزيابي قرار گرفته شده است. سپس ، ماهيت و وزن هريك از شاخص ها با توجه به نظر كارشناسان مشخص شد. در انتها با استفاده از تكنيك تاپسيس، اولويت مناطق شهرداري مشهد به لحاظ كيفيت زندگي مورد سنجش قرار گرفت. يافته هاي تحقيق حاكي از آن است كه سرانه آموزشي، سرانه بهداشتي- درماني، سرانه فضاي سبز، بار تكفل، تراكم خانوار در واحد مسكوني، سطح سرويس ترافيك و دسترسي به ايستگاه هاي حمل ونقل عمومي به ترتيب داراي اولويت براي سنجش كيفيت زندگي مي باشند. همچنين مناطق 12، 10 و 7 شهرداري مشهد، به ترتيب بهترين كيفيت زندگي را به لحاظ شاخص هاي بررسي شده دارا مي باشند. ،مناطق 5، 3 و 6 پايين ترين كيفيت زندگي را بين مناطق شهرداري مشهد به خود اختصاص داده اند. اين نكته حايز اهميت است كه مناطق داراي جايگاه بالاتر كيفيت زندگي، اغلب جز محدوده هاي توسعه جديد شهر مي باشند و از طرف ديگر، مناطق داراي جايگاه پايين تر كيفيت زندگي اغلب به لحاظ ارزش اقتصادي نسبت به ساير مناطق پايين تر مي باشد.