سرچشمه‌هاي معرفت‌شناسي آنارشيستي فايرابند

The Origins of Feyerabend’s Anarchistic Epistemology

این مقاله از سه بخش تشكیل شده است. در بخش نخست، نظریه آنارشیستی فایرابند درباره معرفت به اجمال معرفی می­شود. در این بخش توضیح داده می­شود كه چرا او مخالف پوزیتیویزم منطقی و فلسفة علمِ پوپر، لاكاتوش و حتی كوهن است و معتقد است كه علم از سایر سنت­های شناختی برتر نیست. فایرابند تأكید می­كند تنها اصل ابدی كه می­توانیم از فعالیت واقعی علم استخراج كنیم این است: "هر چیزی امكان­پذیر است". در بخش نخست، تمهیداتی فراهم می­شود تا معنای این جمله كلیدی در بخش سوم مقاله روشن شود. بخش نخست مقاله را باید نُمایی از اندیشه آنارشیستی فایرابند بدانیم. در بخش دوم كه ایده اصلی مقاله در آن طرح شده است، توضیح داده می­شود كه نظریه آنارشیستی فایرابند از نوع نگاه او به «هستی»، «انسان» و «نظریه» برمی­خیزد. سه مقوله­ای كه ارتباطی تنگاتنگ با هم دارند: انسان نظریه را می­سازد تا به واسطه آن هستی را بفهمد. قسمت دوم مقاله كه پس پردة نظریة آنارشیستی فایرابند را شرح می­دهد، نشانگر این است كه سرچشمه­های فلسفه او چندان هم آنارشیستی نیست. در قسمت پایانی مقاله، به برخی از مهم­ترین پیامدهای اندیشه فایرابند می­پردازیم: از جمله «اصل كثرت و پایداری»، «جامعه آزاد» و «تفاوت متفكر احترام­برانگیز و دون».

In the first of this three-part article, Feyerabend’s anarchistic theory of knowledge is briefly introduced. Here I explain why he is opposed to logical positivism, Popper’s philosophy of science, Lakatos and even Kuhn, and why he believes that science is not superior to other cognitive traditions.  Feyerabend emphasizes that ‘Anything goes’ is the only undying principle that can be derived from real science. The first part of the article paves the way for the clarification of the meaning of this key sentence in the third section. In fact, the first part should be considered as a representation of Feyerabend’s anarchistic thoughts. The second part, which presents the main idea of the article, explains that Feyerabendיs anarchistic theory has its roots in his view on ‘being’, ‘man’ and ‘theory’. These three categories are closely interrelated: Man develops theories through which understands being. The second part, which describes the background of Feyerabendיs anarchist theory, also indicates that the origins of his philosophy are not so much anarchistic. In the final part, some of the most important corollaries of Feyerabend’s thoughts such as ‘proliferation and tenacity’, ‘free society’ and ‘the difference between the respectable thinkers and inferior ones’ will be addressed.