بررسي تاثير پارامترهاي هيدروكليماتولوژيكي آجي چاي بر تغييرات تراز آب درياچه ي اروميه با استفاده از مدل تركيبي موجك-من كندال

Assessment of Ajichay Hydro-Climatologic Parameters Impacts on Urmia Lake Level Using Hybrid Wavelet - Mann Kendall

هدف از اين مقاله تعيين روند و بررسي ارتباط سري هاي زماني بلندمدت تراز سطح آب درياچه ي اروميه و ديگر پارامتر هاي هيدروكليماتولوژيكي حوضه ي شامل بارش، رواناب، دما و رطوبت نسبي، در مقياس هاي ماهانه، فصلي و سالانه با استفاده از آزمون من-كندال و تبديل موجك گسسته است. آزمون من -كندال و من-كندال دنباله اي براي تركيب هاي مختلف زير سري هاي حاصل از تبديل موجك گسسته، جهت تعيين زير سري زماني جزيي كه مسيول اصلي توليد روند در سري هاي زماني است، مورد استفاده قرار گرفت. نتايج نشان داد در سري هاي زماني پارامتر هاي هيدروكليماتولوژيكي در مقياس ماهانه، تناوب 8 ماهه اصلي ترين تناوب در توليد روند است. بعلاوه نتايج حاكي از روند منفي قابل‌ملاحظه‌اي در مقياس هاي مختلف از سري هاي زماني سطح آب درياچه و رواناب است و سري هاي زماني بارش، دما و رطوبت نسبي در حالت كلي روند هاي چشمگيري نداشته اند. از نتايج اين تحقيق چنين برمي آيد كه در سال هاي اخير كاهش روند در سري زماني رواناب نقش اساسي را در خشكي درياچه اروميه ايفا كرده است. همچنين براساس نتايج آزمون من-كندال دنباله اي، از سال 1377 به بعد، يك روند كاهشي قابل‌ ملاحظه‌اي در هر دو سري زماني سطح آب و رواناب در مقياس ماهانه ديده مي شود. در نهايت روش تحليل روند سن (Sen) به كار رفته، نتايج به دست آمده از روش آزمون من-كندال بر پايه موجك را تاييد كرد.

This paper aims to detect trends and investigate the relationship between long-term time series of the Urmia lake water level and other hydro-climatologic parameters, including precipitation, runoff, temperature and relative humidity, in monthly, seasonal and annual scales using Mann-Kendall (MK) and discrete wavelet transform (DWT). The MK test and sequential MK analysis were applied to different combinations of DWT to calculate components responsible for trend of time series.The results showed that 8-month period was important in the involved trend at the original monthly time series. Also there is a significant negative trend in different scales of lake water levels and runoff time series. In general, rainfall, relative humidity and temperature time series did not show significant trends.The results of this research indicate that downward trend in the rainfall time series has more effective role in Urmia lake drying. In addition, the sequential MK test was used to find the start points of changes in monthly time series. The results showed a significant decreasing trend from 1377 in the lake water level and runoff time series. Finally, the results of Sen’s trend analysis, also confirmed the results of the proposed wavelet-based MK test.