«يادداشت تحقيقاتي» علاج بخشي حوضچه‌ي آرامش سد تاريخي فريمان

» Research Note « Preservation of the Stilling Basin Located Under the Bottom Outlet of the Historical Fariman Dam

سد فریمان، یك سد تاریخی در استان خراسان رضوی و در شهری با همین نام است و تاكنون كار آزمایشگاهی و یا بررسیهای میدانی در هیچ‌یك از سازه های این سد ازجمله حوضچه­ آرامش آن صورت نگرفته است. ازآنجایی‌كه حفظ این اثر تاریخی لازم و ضروری است، لذا بایستی عملكرد این سد در شرایط طرح مورد بازنگری قرار گیرد تا سازه­ی سد در اثر عملكرد نادرست دچار تخریب نگردد. این سد دارای حوضچه­ آرامش غیر تیپ برای تخلیه كننده عمقی می‌باشد. در این مقاله، چگونگی عملكرد حوضچه­ آرامش این سد با استفاده از نرم‌افزار Flow-3D بررسی گردیده است. در ابتدا، صحت عملكرد نرم‌افزار در مدل‌سازی پدیده­ جریان در حوضچه آرامش با استفاده از یك مدل آزمایشگاهی به اثبات رسیده است. سپس مدل عددی حوضچه­ آرامش سد فریمان ساخته شد و دو مشخصه سرعت و عدد فرود بررسی شده و عملكرد حوضچه­ آرامش مورد ارزیابی گرفته است. در این تحقیق مشخص شد كه عملكرد این حوضچه برای شرایط طرح مناسب نمی ­باشد. در ادامه طرح پیشنهادی برای تصحیح عملكرد این حوضچه ارائه شد.

Fariman dam is a historical dam located in Fariman City, Khorasan Razavi province, Iran. So far, experimental and field investigations has not been performed on this dam and its hydraulic structures such as stilling basin. Since the safety and preservation of this historical structure is necessary, its hydraulic performance must be evaluated under different design conditions. This dam has a special stilling basin for its bottom outlet structure. In this paper, the performance of the stilling basin is investigated by Flow-3D software. First, the accuracy of the software is demonstrated by an experimental model. Later, the numerical model of the stilling basin is constructed and two characteristics of flow: velocity and Froude number are verified in the stilling basin. It is shown that the the stilling basin did not have a proper performance under the design condition. Therefore, measures for improving its performance are recommended.