مقايسه كاني شناسي و ژيوشيمي دگرساني ليستونيتي شدن در سنگ هاي اولترامافيك افيوليت نايين (باختر ايران مركزي) و افيوليت خوي - چالدران (شمال غرب ايران)

افيوليت نايين در حاشيه غربي خرده قاره ايران مركزي در بخش غربي زون گسلي درونه- بافت واقع شده است. منطقه اول مورد مطالعه اين پژوهش در جنوب افيوليت نايين قرار دارد. اصلي ترين واحد سنگي اين آميزه رنگين را پريدوتيت‌هاي دگرگون شده گوشته تشكيل داده‌اند. تركيب غالب در پريدوتيت‌هاي دگرگون شده، هارزبورژيت مي باشد كه در درجات مختلف، سرپانتيني گشته اند. سرپانتينيت‌ها در جنوب افيوليت نايين به صورت توده‌اي و برشي يافت مي‌شوند. منطقه دوم مورد مطالعه در افيوليت خوي- چالدران واقع در شمال غرب ايران در منطقه خان گلي قرار دارد. اصلي ترين واحد سنگي اين افيوليت را نيز پريدوتيت‌هاي دگرگون شده گوشته تشكيل داده‌اند. كه باز تركيب غالب اين پريدوتيت‌هاي دگرگون شده، هارزبورژيت مي باشد كه سرپانتيني شدن آن ها بيشتر از نوع برشي مي باشد. تبديل پريدوتيت به سرپانتينيت باعث ايجاد سنگي سبك و متخلخل مي‌گردد. در نتيجه شرايط مناسبي را براي چرخش آب‌هاي گرم فراهم مي‌آورد. صعود محلول‌هاي گرمابي حاوي CO2و H2O و يون‌هاي Ca2+ و Mg2+ و عناصر كانسارساز در امتداد سطوح ضعيف سنگ‌ها باعث كربناتي شدن سرپانتينيت و تشكيل ليستونيت مي‌گردد. سپس در محيط مقدار SiO2 بالا مي رود كه موجب تشكيل ليستونيت هاي سيليسي مي گردد. بر طبق مشاهدات صحرايي، ميكروسكوپي و بر حسب فراواني كاني‌هاي كربناتي و سيليسي، ليستونيت‌هاي هر دو منطقه را مي‌توان در سه گروه جاي داد: ليستونيت‌هاي كربناته، ليستونيت‌هاي كربناته- سيليسي و ليستونيت‌هاي سيليسي. ليستونيت‌هاي هر دو منطقه از ديدگاه اقتصادي داراي آنومالي عناصر با ارزشي چون Sn, Sb, As, Co, Ni, Cr Au,و Hgمي‌باشند. براساس مطالعات ژيوشيميايي و مقاطع صيقلي ميزان عنصر طلا در جنوب افيوليت نايين و عنصر جيوه در خان گلي قابل توجه مي باشند.