بررسي وضعيت بهره‌گيري از سيستم ذخيره و بازيابي تصاوير ديجيتالي پزشكي در بيمارستان‌هاي آموزشي شهر تهران

A Survey on the Utilization Status of Picture Archiving and Communication System (PACS) in Teaching Hospitals in Tehran City, Iran

مقدمه: سيستم ذخيره و بازيابي تصاوير ديجيتالي پزشكي PACS (Picture Archiving and Communication System)، با پردازش، آرشيو و انتقال تصاوير پزشكي، انقلابي در حوزه تصويربرداري پزشكي ايجاد كرد. در پژوهش حاضر پس از تعيين ويژگي‌هاي مربوط به بهره‌گيري از PACS، وضعيت به كارگيري اين سيستم در بيمارستان‌هاي آموزشي شهر تهران بررسي گرديد. روش بررسي: در اين مطالعه توصيفي، ابتدا از طريق مطالعات كتابخانه‌اي، ويژگي‌هاي يك سيستم جامع PACS مشخص و بر اساس آن چك‌ليستي تنظيم شد. روايي محتوايي چك‌ليست مورد نظر توسط 5 نفر از متخصصان و پايايي بين مشاهده كنندگان نيز از طريق ضريب Kappa (74/0) مورد تاييد قرار گرفت. جامعه پژوهش شامل 27 بيمارستان آموزشي داراي PACS در شهر تهران در سال 1395 بود كه به روش سرشماري بررسي شدند. يافته‌ها: از مجموع 27 بيمارستان منتخب، 15 بيمارستان شرايط مورد نظر براي ورود به مطالعه را داشتند. بر اساس يافته‌هاي به دست آمده، شباهت‌ها و تفاوت‌هايي در وضعيت به كارگيري PACS در مراكز مورد بررسي در رابطه با ويژگي‌هايي از جمله سرعت انتقال داده در ديسك‌هاي حافظه استفاده شده براي بايگاني كوتاه مدت، يكپارچگي با سيستم اطلاعات راديولوژي RIS (Radiology Information System)، نوع ارتباط با ساير سيستم‌ها، نوع شبكه، نحوه ارسال تصاوير، پشتيباني از راديولوژي از راه دور، استفاده از استاندارد 7HL، قابليت بهينه‌سازي تصاوير و ديگر ويژگي‌هاي بررسي شده وجود داشت. نتيجه‌گيري: بهره‌مندي كامل از مزاياي فن‌آوري PACS، مستلزم طراحي و يا انتخاب سيستم‌هايي است كه بيشترين كارايي را متناسب با شرايط و نياز استفاده كنندگان داشته باشند. بنابراين، انجام مطالعاتي در زمينه بررسي ويژگي‌هاي PACS‌هايي كه در مراكز تشخيصي- درماني به كار گرفته شده‌اند، مي‌تواند زمينه‌ساز طراحي و يا انتخاب سيستم‌هاي با كيفيت بالا توسط توليد كنندگان و مديران باشد.

Introduction: Picture Archiving and Communication System (PACS) process, archive and transmit the medical images, so it has created a revolutionary in the field of medical images. In this study, after determining features related to the use of PACS, the status of this system in the teaching hospitals of Tehran City, Iran, was investigated. Methods: In this descriptive study, through searching the databases, the features of a comprehensive PACS were identified and a checklist was designed. The validity of checklist was approved by 5 specialists and Kappa formula was used to examine the inter-rater reliability (0.74). The study population consisted of 27 Tehran teaching hospitals which had PACS and were evaluated through census method in 2016. PACS features in the studied hospitals then were assessed and the results were presented. Results: There were some similarities and differences in the following features: storing images in Digital Imaging and Communications in Medicine (DICOM) format, using Health Level Seven International (HL7) standard, image optimization, automatic image compression, support of teleradiology, integration with radiology information system, type of relationship with other systems, network type to exchange images, and the way of sending images. Conclusion: The results showed that to gain benefits from this technology, designing or choosing systems that have the highest performance appropriate to usersʹ circumstances and needs in essential. Thus, more studies to investigate PACS features used in medical diagnostic centers can underlie the designing or selecting high-quality systems by producers and managers.