پژوهشي در تفسير قضا و قدر و بدا در نظام فلسفي ميرداماد

A Demonstration of Fate and Destiny and Bada’ in Mirdamad Philosophical System

تفسير قضا و قدر الهي، اقسام قضا و قدر، صفت ذاتي يا فعلي بودن آنها و ارتباط قضا و قدر با مسيله «بدا » همواره از مسايل مطرح بوده و ارتباط آن از يك سو، با مسايل حوزه خداشناسي، و از سوي ديگر، با مسايل حوزه انسان شناسي، بر ظرافت آن افزوده است. در نظام فلسفي ميرداماد، تفسير نسبتا جامعي براي قضا و قدر ارايه شده است. قضا و قدر در انديشه ميرداماد داراي دو قسمِ علمي و عيني است. «قضاي علمي»، علم الهي به اشياست، از آن حيث كه علت ايجاد آنهاست، به نحو جمعي و وحداني و اجمالي. «قضاي عيني» وجود عيني موجودات در عالم دهر است. «قدر علمي» علم الهي به اشياست، از اين حيث كه علت ايجاد آنهاست، به نحو تفصيلي و متكثر و تدريجي. «قدر عيني» وجود خارجي حوادث و كاينات در ظرف عالم ماده است. اين نوشتار با هدف تفسير قضا و قدر در انديشه ميرداماد، با روش توصيفي ـ تحليلي، اين مسيله و ارتباط آن با مسيله بدا را تبيين كرده است.

Expounding the question of divine fate and destiny, their various kinds, their being essential or active and their relationship with the issue of Bada’ always been the subject of speculation and inquiry. It’s relationship with the theological issues on the one hand, and with the anthropological issues on the other hand, have added to its complexity. Mirdamad’s philosophical system provides a relatively conclusive demonstration of fate and destiny. According to Mirdamad, there are two kinds of fate and destiny: scientific and objective. "scientific fate" is the divine knowledge of things, in the sense that it is efficient cause in a collective, Unitarian and undifferentiated way. "Objective fate" is the objective existence of beings in the universe. " scientific destiny" is the divine knowledge of things, in the sense that it is efficient cause in a differentiated, multiple and gradual way. "Objective destiny" is the external existence of incidents and the universe within the material world. Using a descriptive- analytical method, this paper seeks to expound the question of “fate and destiny” from Mirdamadʹs perspective and address this issue and its relationship with Bada’.