بررسي ويژگي‌هاي روان‌سنجي نيم‌رخ حسي دان فرم مدرسه

Psychometric Properties of Dunnיs Sensory Profile School Companion

هدف پردازش حسی به دریافت، تنظیم و انسجام اطلاعات حسی به صورت متوالی و تولید پاسخ سازشی اشاره می‌كند. افراد برای كاركرد مناسب در محیط و شركت در فعالیت‌های روزانه زندگی به توانایی پردازش حسی مناسب نیاز دارند. مدل پردازش حسی دان شامل دو سازه می‌شود. سازه اول آستانه‌های عصب شناختی و سازه دوم خودگردانی است. هنگامی‌كه این دو پیوستار به هم وصل می‌شوند، چهار الگوی اساسی از پردازش حسی ظاهر می‌شود. این چهار الگو عبارتند از: حس‌جویی شامل بازنمایی آستانه‌های بالا و راهبرد خودگردانی فعال، اجتناب حسی شامل آستانه‌های پایین و راهبرد خودگردانی فعال، حساسیت حسی شامل آستانه‌های پایین و راهبرد خودگردانی منفعل و ثبت پایین شامل بازنمایی آستانه‌هایی بالا و راهبرد خودگردانی منفعل. الگوهای پردازش حسی در هر گروه سنی از خردسالی تا بزرگ‌سالی دیده می‌شود. این الگوها در افراد با ناتوانی مانند اوتیسم، اختلال نقص توجه یا بیش‌فعالی، اسكیزوفرنیا، نشانگان آسپرگر و اختلال‌های تحولی و یادگیری در مقایسه با افراد بدون ناتوانی متمایز است. پرسش‌نامه حسی دان فرم مدرسه برای بررسی الگوهای پردازش حسی در كودكان تهیه شده است. از آنجا كه پردازش حسی نقش مهمی در زندگی روزانه افراد ایفا می‌كند، هدف پژوهش حاضر تعیین روایی و پایایی نیم‌رخ حسی دان فرم مدرسه در كودكان و دانش‌آموزان 3 تا 11 سال است.  روش بررسی پژوهش حاضر از نوع توصیفی‌تحلیلی (مقطعی) است. جامعه آماری شامل تمامی كودكان و دانش‌آموزان 3 تا 11 سال و 11 ماه شهر تهران بود كه در سال تحصیلی 94-95 مشغول به تحصیل بودند یا در مهدكودك‌ها حضور داشتند. نمونه شامل 384 كودك و دانش‌آموز می‌شد كه از طریق نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. از پرسش‌نامه نیم‌رخ حسی دان فرم مدرسه برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد. نیم‌رخ حسی فرم مدرسه یك ابزار اندازه‌گیری استانداردشده برای سنجش توانایی‌های پردازش حسی كودكان و دانش‌آموزان در كلاس و محیط مدرسه است كه دان آن را ساخته است. این پرسش‌نامه برای دامنه سنی 3 سال تا 11 سال و 11 ماه قابل استفاده است و معلمان و مربیان آن را تكمیل می‌كنند. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آمار توصیفی میانگین و انحراف استاندارد و برای استنباط از داده‌ها از تحلیل عاملی تأییدی و آلفای كرنباخ استفاده شد.  یافته‌ها برای بررسی روایی سازه پرسش‌نامه پردازش حسی از تحلیل عامل تأییدی استفاده شد. نتایج نشان داد كه پرسش‌نامه پردازش حسی و چهار عامل آن روایی سازه دارد (001/0P<). برای بررسی پایایی پرسش‌نامه از همسانی درونی (آلفای كرونباخ) استفاده شد. مقادیر آلفای كرونباخ برای كل پرسش‌نامه 879/0، ثبت حسی 818/0، حس‌جویی 885/0، حساسیت حسی 825/0 و اجتناب حسی 812/0 بود. بنابراین می‌توان گفت كه پرسش‌نامه و چهار عامل آن پایایی مطلوبی دارد.  نتیجه‌گیری یافته‌های پژوهش نشان داد كه نیم‌رخ حسی دان روایی و پایایی مطلوبی دارد. كودكان مدت‌زمان زیادی از روز را در مدرسه و مهدكودك سپری می‌كنند. نیم‌رخ حسی دان فرم مدرسه ابزار مفیدی برای سنجش الگوهای پردازش حسی در محیط مدرسه و مهدكودك است؛ بنابراین كاردرمانگران در محیط‌های بالینی و روان‌شناسان در محیط‌های آموزشی می‌توانند از این ابزار استفاده كنند. اطلاعات به‌دست‌آمده از این پرسش‌نامه هم می‌تواند ارزش تشخیصی داشته باشد و هم در طراحی برنامه آموزشی و فضای كلاسی استفاده شود. 

Objective Sensory processing refers to reception, adjustment, and integration of sensory information sequentially and generates adaptive responses. People need to have appropriate sensory processing abilities for functioning adequately in the environment and be able to participate in activities of daily living. Dunnʹs sensory processing model consists of two constructions. The first construction involves neurological thresholds, and the second construction concerns self-regulation. When the two continuums are connected, four basic patterns of sensory processing appear. The four models are: sensation seeking (including representation of high thresholds and active self-regulation strategy), sensory avoiding (including representation of low thresholds and active self-regulation strategy), sensory sensitivity (including representation of low thresholds and passive self-regulation strategy), and low registration (including representation of high thresholds and passive self-regulation strategy). Sensory processing patterns can be seen in each age group from infancy to adulthood. These patterns are different for people with disabilities such as autism, attention deficit disorder/hyperactivity disorder, schizophrenia, Asperger syndrome, developmental disorders, and learning disabilities compared to those without disability. Dunn sensory profile school companion is provided to assess sensory processing patterns in children. As sensory processing plays an important role in the daily life of people, the purpose of this study was to determine the validity and reliability of Dunnʹs sensory profile school companion in children and students in the age group of 3-11 years. Materials & Methods The study was a descriptive-analytical one. The population consisted of all children and students aged between 3 and 11 years and studying in Tehran schools in the academic year 94-95 and those who attended preschools. The sample consisted of 384 children and students who were selected through multi-stage cluster sampling. Dunnʹs sensory profile companion was used to collect data. Dunnʹs sensory profile companion is a standardized measurement tool for assessing sensory processing abilities of children and students in the classroom and school and preschool environment. This tool was built by Winne Dunn. This profile are using for age range from 3 years to 11 years and 11 months and be completed by teachers and educators . Descriptive statistics such as mean and standard deviation were used for data analysis and confirmatory factor analysis, and Cronbachʹs alpha was used to draw inferences from the data. Results Confirmatory factor analysis was used to assess the validity of the sensory processing profile school companion. The results showed that sensory processing profiles are school companion and four factors had construct validity (P<0.001). Internal consistency (Cronbachʹs alpha) was used to evaluate the reliability. Cronbach’s alpha for the entire questionnaire was 0.879, and for sensory registration, sensation seeking sensory sensitivity and sensory avoiding was (0.818) (0.885), (0.825) (0.812), respectively. Thus, this confirms that the sensory processing profile school companion and four factors are reliable. Conclusion The results showed that Dunnʹs sensory profile has good reliability and validity. Dunnʹs sensory profile is a useful tool for assessing sensory processing patterns in school and kindergarten settings, and can be used by occupational therapists in clinical environments and by psychologists in educational environments. Information obtained from this profile can have diagnostic value and could also be used for the design of curriculum and classroom space.