برآورد آثار مستقيم و سرريز سرمايه‌گذاري در فناوري اطلاعات و ارتباطات بر توليد صنايع ايران با تاكيد بر نقش سرمايه‌ي انساني و ظرفيت جذب

The Impact of ICT Effects on Production in Iran, Spillover and Absorption Capacity Effects

فناوري اطلاعات و ارتباطات به‌عنوان يكي از فناوري‌هاي با كاربردهاي عام، اقتصاد كشورهاي جهان را طي دهه‌هاي اخير متحول ساخته است. ايران نيز به‌عنوان يك كشور در حال توسعه و نيمه‌ صنعتي، سرمايه‌گذاري‌هاي نسبتا زيادي براي به كارگيري فاوا در بخش‌هاي مختلف اقتصادي كشور به ويژه در دهه اخير انجام داده است، اما وضعيت شاخص‌هاي سرمايه‌گذاري فاوا دركشور در مقايسه با ساير كشورهاي منطقه و جهان، مطلوب نبوده و آثارآن بررشد توليد و بهره‌وري به‌طور دقيق مشخص نيست. هدف اين پژوهش، برآورد آثار فاوا برتوليد بخش صنعتي ايران است. براي اين كار، از يك مدل اقتصادسنجي با داده‌هاي پنل، شامل داده‌هاي صنايع كارخانه‌اي با كدهاي چهاررقمي در دوره‌ي 1393-1383 استفاده شده است. در مدل به‌كار رفته، آثار عوامل مكمل مانند كيفيت نيروي كار، با استفاده از شاخص‌هاي مختلف سطح مهارت و آموزش و نوع فعاليت و ظرفيت جذب بنگاه‌ها، با استفاده از متغير تحقيق و توسعه، نيز برآورد شده‌اند. هم چنين، علاوه بر اثار مستقيم فاوا، آثار غيرمستقيم يا سرريز آن در درون صنايع و بين صنايع نيز تصريح و برآورد شده‌اند. نتايج برآورد نشان مي‌دهند كه سرمايه‌گذاري فاوا اثر مثبتي بر توليد صنايع كارخانه‌اي ايران داشته و اثرآن در طول زمان افزايش يافته است. افزايش ميزان مهارت، سطح تحصيلات و سرمايه‌ي تحقيق و توسعه نيز برميزان اثرگذاري فاوا افزوده ‌است. هم چنين نتايج به‌دست آمده دلالت بر آثار سرريز سرمايه‌گذاري فاوا درميان صنايع و بين صنايع دارد. طبقه بندي JEL: O1, O3, O4

Iran is a semi-industrialized developing country that has made increasing investment in ICT for the past decade. However, the country is lagging behind in many indices for the digital economy and the impacts of ICT investment are not clear. In this paper, we analyze the effect of ICT investment on production in Iran using a panel data of the 4-digit manufacturing industries for the period 2003-2013. In the estimation model, the effects of complementary factors such as education and skill level, as well as the absorption capacity are controlled for. In addition to the direct effect of ICT, we have also estimated the spillover effects within and between industries. The results indicate that ICT investment has contributed to the production growth and the effect has been increasing through time. Furthermore, increases in the labour skills, education levels, and R&D capital have increased the positive impact of ICT on production. The ICT investment in one industry has also had a spillover effect on within and between industries. JEL Classification: O1, O2, O4