تقابل كانتي- هگلي در نقد و نظريه هاي داستان و رمان در ايران (1312- 1348)

The Kant-Hegel Confrontation in Theory and Criticism of Fiction and the Novel in Iran (1933-1969)

غالب نشريه هاي بين سال‌هاي نخستين دهه بيست تا سال‌هاي پاياني دهه چهل، به نوعي به حزب توده ايران و جريان چپ وابسته است. بنابراين نظرات نويسندگان اين مقالات، از راه زيباشناسي ماركسيستي با زيباشناسي هگل در ارتباط است كه مفهوم و فكر فلسفي را برتر از فرم هنري و غايت هنر را حركت به سمت فلسفه و توليد فكر مي داند. در ايران نيز منتقداني چون فاطمه سياح، طبري، و غيره، رمان را تنها در قالب رياليسم متعهد پذيرفته اند. از سال‌هاي نخستين دهه چهل، منتقداني چون ابوالحسن نجفي و هوشنگ گلشيري براي نخستين بار فرم هنري و تكنيك رمان نويسي را در اولويت قرار دادند. در اين پژوهش آراي منتقداني چون فاطمه سياح، احسان طبري، ابوالحسن نجفي و هوشنگ گلشيري، بر اساس نظريات كانت و هگل تحليل كرده‌ايم كه تاثير فلسفه نظريه هاي ادبي غربي بر منتقدان ايراني به‌وضوح قابل مشاهده است. سياح و طبري در نقدهايشان به آراي هگل و هگلي ها نزديك شده اند و نجفي و گلشيري، فرماليستي را نمايندگي مي كنند كه ريشه در انديشه هاي كانت دارد.

The majority of magazines and reviews published between the early 1940s and the late 1960s in Iran were, in one way or another, linked to the Tudeh Party of Iran and, thus, left-leaning. Therefore, the ideas of the writers in these magazines were connected to Hegelian aesthetics, via Marxist aesthetics. Hegelian aesthetics subordinates artistic form to philosophical thought and concepts, and holds that the ultimate goal of art is to move towards philosophy and the production of thought. In Iran, critics such as Fatemeh Sayyah, Ehsan Tabari and others approved of the novel only within the framework of committed realism. But in the early 60s, critics like Abolhassan Najafi and Houshang Golshiri gave priority to artistic form and narrative techniques for the first time. The present study explores these critics’ ideas and arguments with reference to the theories of Kant and Hegel and demonstrates the influence of Western philosophy and theories of literature on Iranian critics. The study argues that in their criticisms, Sayyah and Tabari have more affinity with the ideas of Hegel and Hegelians, while Najafi and Golshiri represent a type of formalism rooted in Kant’s theories..