منطق خوانش ادبي و جايگاه آن در فهم‌ ادبيات

The Logic of Literary Reading and Its Place in Understanding Literature

«خوانش» ادبي داراي دو بعد است: اول رويكردها و نظريه‌ها و دوم منطق خوانش. اين مقاله درصدد است تا منطق خوانش را، كه در تحقيقات و مطالعات ادبي به‌ندرت به عنوان موضوعي مستقل مورد توجه قرار گرفته‌است، تبيين نمايد. طرح تحقيق سرفصل‌هاي زير را در بر مي‌گيرد: 1- معرفي خوانش به عنوان برداشت ديگري از ادبيت متن؛ 2- بررسي شيوه‌هاي متداول خوانش؛ 3- معرفي خوانش ديالكتيك به عنوان برابرنهاد روش‌هاي ديگر؛ 4- نقد هر يك از روش‌هاي فوق ؛ 5- ذكر دلايل مخالفت با خوانش ادبي؛ 6- ذكر مولفه‌هاي عمده در امر خوانش، و 7- ارايه الگويي براي تحليل فرايندهاي به‌كار رفته در خوانش در جريان آموزش متون. هدف اصلي اين مقاله، شناخت ارزش و جايگاه موضوع خوانش در آموزش‌هاي ادبي و دست‌يافتن به الگويي منسجم براي بررسي منطق خوانش‌هاي ادبي است. از اين رو، جز در برخي موارد، به سير نظريه‌هاي هرمنوتيك خوانش ادبي نمي‌پردازد.

Literary ‘reading’ has two aspects: first, approaches and theories, and, second, the logic of reading. This paper attempts to explore the logic of reading, which has rarely been noticed as an independent subject in literary studies. The paper’s research plan includes the following items: 1. introducing reading as a different way of understanding the text’s literariness, 2. studying the current methods of reading, 3. introducing dialectical reading as an anti-thesis to other methods, 4. criticizing the methods mentioned above, 5. explaining the reasons for the rejection of literary reading, 6. explaining the major factors in the act of reading, and 7. presenting a model for the analysis of the processes involved in reading in the course of teaching texts. The main aim of this paper is to identify the value and place of reading in teaching literature, and arrive at a coherent model for the study of the logic of literary reading. Therefore, except on rare occasions, the paper does not consider the development of the hermeneutic theories of literary reading.