ارزيابي شدت فرسايش بادي در منطقه علا سمنان با استفاده از مدل IRIFR.E.A

The Severity of Wind Erosion Assessment in Ala Region of Semnan Using IRIFR.E. A Model

بخش وسيعي از كشور ايران را مناطق خشك و فراخشك فرا گرفته است كه به‌دليل شرايط خاص محيطي ازجمله كمي بارندگي و تراكم محدود پوشش گياهي، زمينه براي وقوع فرسايش بادي بسيار مساعد است هرچند كه فرسايش بادي به‌دليل گستره وسيع فعاليت خود معمولاً از عملكرد تخريبي خفيف‌تري نسبت به فرسايش آبي برخوردار است. به‌دليل منطبق نبودن مدل‌هاي ارايه‌شده توسط ساير كشورها با شرايط اقليمي و ادافيكي كشومان، مدل تجربي ايريفر تدوين و ارايه شد. در اين روش نُه عامل موثر در رسوب‌دهي فرسايش بادي مورد بررسي قرار گرفته و در پايان رسوب‌دهي ناشي از فرسايش بادي براي هريك از واحدهاي كاري، زيرحوزه‌ها و حوزه آبخيز تعيين مي‌شود. در اين تحقيق، از روش تجربي ايريفر (IRIFR.E.A) براي بررسي شدت فرسايش بادي و همچنين تعيين كلاس‌هاي فرسايش بادي در منطقه علا سمنان استفاده شد. بدين منظور امتيازات واحد‌هاي كاري تعيين‌شده در منطقه با توجه به نُه عامل موثر در اين روش محاسبه شد. با توجه به اين نتايج بيشترين امتياز مربوط به واحدهاي كاري آبراهه و اراضي رسي همراه با كلوتك به‌ترتيب با رسوب‌دهي سالانه 4443/2 و 5212/6 تن بر كيلومترمربع مي‌باشد. بر اين اساس مشخص شد كه 2/5 درصد از منطقه داراي فرسايش جزيي (خيلي كم)، 48/23 درصد داراي فرسايش كم، 19/98 درصد داراي فرسايش متوسط و 29/19 درصد هم داراي فرسايش شديد است.

The main parts of Iran have been countered in arid and hyper arid area that in result of especial environmental condition as low precipitation and vegetation density can be caused wind erosion, whereas wind erosion usually has a tiny destruction quantity than water erosion due to wide its activity. Because of not matching presented models by other countries with climate and edaphic condition of our country, empirical model of IRIFR.E. A was offered. In this model nine effective factors in sedimentation of wind erosion are studied and then sedimentation of wind erosion is determined for each working unites, sub basins and basins. In this study, the IRIFER.E. A empirical method used for investigation of wind erosion classes in Ala region of Semnan. To reach this goal, scores of determined working units in this region were measured according to nine factors affecting this method. With considering the results, the highest score obtained from working units of waterway and clay land with Kalootak included annual sedimentation about 4443.2 and 5212.6 tone/Km2 respectively. Therefor 2.5 %, 48.23 %, 19.98 % and 29.19 % of region have a minor erosion (very low), low erosion, medium erosion and high erosion respectively