پهنه‌بندي سرعت وزش باد بيشينه احتمالي در دوره بازگشت‌هاي مختلف در بخشي از مركز ايران

Mapping of possible maximum wind speed at different return periods in the central part of Iran

باد يكي از پديده‌هاي طبيعي با اهميت در اكوسيستم‌هاي مناطق خشك و نيمه‌خشك جهان است. گرچه پژوهش‌هاي زيادي در موردبررسي سرعت و جهت وزش باد هر منطقه با استفاده از ترسيم گلباد انجام شده است، تعداد كمي از آن‌ها به بررسي احتمال وقوع باد در دوره بازگشت‌هاي مختلف پرداخته‌اند. تحليل وقوع سرعت باد بيشينه در دوره بازگشت‌هاي مختلف، در انواع پروژه‌هاي عمراني مانند احداث ساختمان‌هاي بلندمرتبه، بادشكن، تابلوهاي تبليغاتي در كنار بزرگراه‌ها و تمامي سازه‌هاي در معرض وزش باد براي محاسبه ريسك محتمل قابل استفاده خواهد بود. در اين تحقيق، ابتدا با استفاده از داده‌هاي سرعت بيشينه باد 22 ايستگاه سينوپتيك در كشور ايران به مركزيت استان يزد و با استفاده از نرم‌افزار P10، بيشينه سرعت باد در دوره بازگشت‌هاي 2، 5، 10، 25 ،50 ،100 ساله برآورد شد. با بررسي توزيع‌هاي آماري نرمال، لوگ نرمال، پيرسون، لوگ پيرسون و گمبل مشخص شد كه توزيع گمبل در 56% ايستگاه‌ها داراي كمترين خطاي استاندارد و ازاين‌رو داراي كارآمدي بيشتري است. سپس با روش‌ كريجينگ معمولي و درون‌يابي در محيط نرم‌افزاري Surfer 13.4 نقشه‌هاي هم‌سرعت باد در دوره بازگشت‌هاي مختلف تهيه شد. نتايج به‌دست‌آمده نشان داد كه شديدترين بادهاي محتمل در دوره بازگشت‌ 100 ساله متعلق به ايستگاه‌هاي اقليد (m/s 9/59)، سيرجان (m/s 3/47)، شهرضا (m/s 1/43)، كبوترآباد (m/s 8/42) و نطنز (m/s 6/41) است. از سوي ديگر، سرعت باد در دوره بازگشت‌هاي مختلف در نواحي غرب منطقه داراي شدت بيشتري است كه دليل اصلي را مي‌توان شرايط سينوپتيكي و راه‌گذر‌هاي توپوگرافي محلي برشمرد. همچنين روابط حاكم بر توزيع زماني سرعت باد، رابطه لگاريتمي را بين سرعت و دوره بازگشت‌هاي مختلف نشان داد.

Wind is one of the important natural phenomena in arid and semi-arid ecosystems of the world. Although several studies have been conducted using the wind speed and direction to provide wind rose in each area, only a few of them investigated the possibility of wind speed at different return periods. Analysis of the maximum wind speed at different return periods, in a variety of projects such as the construction of high-rise buildings, windbreaks, billboards along highways and all structures that are expose to wind, will be used to calculate risk-taking. In this study, using data from maximum wind speed of 22 synoptic stations in Iran in the centrality of Yazd province and by using the P10 software, maximum wind speed were estimated in the return periods of 2, 5, 10, 25, 50 and 100 years. By examining the Normal, Lognormal, Pearson, Log Pearson and Gamble statistical distributions, it was found that the Gamble distribution in 56% of stations have the lowest standard error and so it is more efficient. Then, with the method of ordinary kriging interpolation on Surfer 13.4 software, maps of wind speed at different return periods were prepared. The results revealed that the strongest possible winds in 100 years return period belong to Eghlid (59.9 m/s), Sirjan (47.3 m/s), Shahreza (43.1 m/s), Kabootarabad (42.8 m/s) and Natanz (41.6 m/s) stations. On the other hand, wind speed at different return periods in the west areas of the region has more intensity and the main reason can be described by synoptic conditions and local topographic corridors. Also relations governing the temporal distribution of wind speed, indicated logarithmic relationship between speed and different return periods.