مقايسه اثر سناريوهاي تغيير ‌اقليم بر شدت خطر و ريسك بيابان‌زايي حوضه حبله‌رود، استان تهران

Comparison of climate change scenarios on the desertification hazard intensity and risk of Hablehroud basin, Tehran province

تغيير اقليم، خشكسالي و تغيير كاربري اراضي، پيامدهاي منفي ازجمله گسترش بيابان‌ها را به‌دنبال دارد. بيابان‌زايي به مفهوم تخريب سرزمين، سومين چالش مهم جهاني قرن 21 محسوب مي‌شود. در اين تحقيق، تلاش شده كه تاثير پديده تغيير اقليم بر تغييرات برخي از متغيرهاي اقليمي (دما و بارش) ايستگاه‌هاي سينوپتيك فيروزكوه و گرمسار در دو دوره آينده نزديك (20??ـ20??) و آينده ميانه (20??ـ20??) با كاربرد مدلLARS-WG و سناريوهاي A2، B2 و A1B و نيز شدت خطر و ريسك بيابان‌زايي با كاربرد مدل ESAs در حوضه حبله‌رود، باتوجه‌به حساسيت اكولوژيكي و موقعيت خاص سياسي اين منطقه بررسي شود. نتايج نشان داد بارش ماهانه حوضه، به‌طور متوسط در آينده نزديك، بين 23/0 تا 80/4 ميلي‌متر افزايش و در آينده ميانه 08/0 تا 15/0 ميلي‌متر كاهش خواهد يافت و حداقل و حداكثر دما براي هر دو دوره آينده افزايش خواهد يافت. بيشترين تغييرات كلاس‌هاي بيابان‌زايي در دوره آينده نزديك، مربوط به سناريوي B1 و در آينده ميانه، مربوط به سناريوي A1B بوده كه طي آن، شاهد گذار و تغيير كلاس‌هاي خطر F2، F3 و C1 به كلاس‌هاي بحراني‌تر C3 و C4 خواهيم بود. همچنين در هر دو دوره‌ آينده، درصد مساحت كلاس‌هاي ريسك IV و V (بحراني) افزايش خواهد يافت؛ به‌طوري‌كه اين مقدار افزايش براي آينده ميانه، از 49/15 درصد براي سناريوي B1 و كلاس IV تا 77/50 درصد در سناريوي A2 كلاس V خواهد بود.

Climate change and drought have negative consequences, including the spread of deserts. In this research, the impact of climate change on some climatic variables (temperature and precipitation) of Firoozkooh and Garmsar synoptic stations in the period 2030-2011 and 2065-2046 using LARS-WG model under scenario A2, B2 and A1B and finally desertification hazard and risk using ESAs model in Hablehroud basin due to ecological sensitivity of this area were assessed. The results revealed that the precipitation in the near future will increase from 0.23 to 4.80 mm and in the middle future will decrease from 0.80 to 0.15 mm. The minimum and maximum temperatures will increase for both future periods. Most changes in desertification classes in the near future are related to scenario B1 and scenario A1B in the middle future, in which we can consider transition and change of hazard classes (F2, F3 and C1) to the critical classes (C3 and C4). In both future periods, the percentage of the risk classes area of IV and V (critical) will increase. Therefore, this increase for the middle future will be from 15.49% for scenario B1 and class IV up to 77.50% for scenario A2 and class V.