اولويت‌بندي مناطق كويري استان فارس به‌لحاظ توسعه اكوتوريسم بيابان (با استفاده از تكنيك GIS و مدل TOPSIS)

Prioritizing of Fars province playas for desert ecotourism development using GIS technique and topsis method

استان فارس به‌لحاظ داشتن پتانسيل‌هاي بي‌شمار طبيعي و تاريخي و فرهنگي، از قطب‌هاي مهم گردشگري ايران محسوب مي‌شود. ازجمله اين موارد مي‌توان به مناطق كويري و بياباني آن اشاره كرد كه توان بالقوه‌اي در جذب گردشگر دارد. در اين تحقيق، با تاكيد بر گردشگري مناطق بياباني اين استان، پتانسيل‌هاي گردشگري سه كوير شيراز، نيريز و ميدان گل با استفاده از دو جامعه آماري گردشگر و كارشناس در هر منطقه و دانش داده‌ا،ي مورد ارزيابي مقايسه‌اي قرار گرفت. بدين‌ترتيب كه ابتدا براي بررسي پتانسيل‌هاي كويرهاي سه‌گانه از منظر گردشگران و كارشناسان، از روش پرسشنامه‌اي، بهره‌گيري و در بخش دانش داده‌اي نيز لايه‌هاي اطلاعاتي موردنظر در محيط نرم‌افزار Arc GIS تهيه شد. سپس براي اولويت‌بندي كويرهاي مزبور، اطلاعات حاصل از جامعه‌هاي آماري و لايه‌ها در قالب سه سناريو در ماتريس‌هاي هشت‌گانه مدل TOPSIS بررسي شد. نتايج نشان مي‌دهد كه كوير شيراز در هر سه سناريو با ميانگين امتياز 95/0 رتبه اول و سپس كويرهاي نيريز و ميدان‌گل به‌ترتيب با ميانگين‌هاي 71/0 و14/0در اولويت‌هاي دوم و سوم قرار گرفته‌اند. بنابراين براي توسعه صنعت اكوتوريسم بيابان استان فارس، كوير شيراز بيشترين امتياز و برترين ارجحيت را به خود اختصاص داده و مستعد توسعه اكوتوريسم بياباني است.

Fars province is regarded as one of the important poles of tourism in Iran, because it has enormous potential in terms of natural, historical and cultural attractions. Such cases can be noted in arid areas and deserts and can have very high potential in attracting tourists. In this research, with an emphasis on the desert areas of tourism, the tourism potential in three playas: Shiraz, Neyriz, Meydane Gel were evaluated using both tourists, expert, and data knowledge comparitively. Thus, first, in order to investigate the potential of the three playas, questionnaires from the perspective of tourists and experts were used, and ArcGIS software was used for preparation of layers in data knowledge. Then, TOPSIS model was used to rank the deserts in the form of three scenarios. The results showed that in all three scenarios, Shiraz desert with an average score of 0.95 was ranked first, and then Neyriz deserts and Meydane gel with mean of 0.71 and 0.14 were prioritized in the second and third orders. Therefore, in the development of ecotourism desert in Fars province, Shiraz desert has the highest priority which is prone to develop ecotourism desert.