خوانش اسطوره‏گراي تمنّاي جاودانگي در سروده‏هاي عبدالوهاب البيّاتي

The Mythological Reading of eternity Tendency in Abd-Alvahhab Al-bayyati’s poems

تمنّای جاودانگی از دیرباز، در رویكرد فرجام‏نگر اندیشه‏ی بشری، ناب‏ترین، دلنشین‏ترین و شاید، غم‏انگیزترین ترانه‏ای بوده است كه در ادوار مختلف تاریخ، بن‏مایه و عصاره‏ی برجسته‏ترین غزلواره‏های آفرینش را در ذهن نوع بشر برساخته است و پرداختن بدین مفهوم نه تنها در دوران معاصر در ادبیات مشرق عربی و بویژه نزد سرایندگان مكتب تمّوز، امری دلكش و گریزناپذیر می‏نماید بلكه از گاهِ سرودن اسطوره‏ی گیلگَمش و جستجوی گیاه جاودانگی نیز مطرح بوده است تا روایت آرمان بازگشت جاودانه‏ی انسان در ادیان خداباور و تا اندیشه‏ی عین الحیاة و چشمه‏ی آب زندگانی... در این نوشتار، پدیدآور بر آن است تا بر بنیاد نقد اسطوره‏گرا به خوانش موردپژوهانه‏ی آن دسته از مرگ-‏ نگاره‏های عبدالوهاب البیّاتی دست یازد كه در نای هستی، نوای جاودانگی و بازگشت را زمزمه می‏كنند و از ژرفای هستی مرگ‏آلودشان، حضور عشتار و بازگشتِ جان هستی را به جسم خزان‏زده‏ی خاك و ساكنان غریبش نوید می‏دهند؛ در این راستا نمود تمنای جاودانگی در سروده‏های بیّاتی بر بنیاد برجسته‏ترین الگوهای ایزدبانوی گیاهیِ اسطوره‏ی كهن باززایی در میان‏رودان/ عراق كنونی در جستار حاضر مورد بررسی قرار خواهد گرفت. برآیند فرجامین این جستار نشان می‏دهد كه از میان سرایندگان مطرح كننده‏ی مفاهیم رستاخیزی در ادبیات معاصر عربی، بیاتی،‌ برجسته ترین شاعری بوده است كه این مفهوم را مطرح نموده است از آن رو كه وی در چكامه‏های رستاخیزی خویش، تنها تداعی‎‏گر اساطیر كهن نیست بلكه ‌آفرینشگر اساطیری دیگرگونه در عصر جدید است.   «مقاله‌ی حاضر مستخرج از طرح پژوهشی نگارنده به شماره 27826 مصوب دانشگاه فردوسی مشهد می‌باشد».

In human thought ultimate-looking approach, eternity inclination has been the purest, the most pleasant and maybe the most sorrowful melody since the ancient times. This has created the essence and the abstract of the most prominent odes of creation in human mind. Dealing  with this concept appears an enchanting and inescapable case not only in contemporary age in Arabic eastern literature and especially before Tamooz school poets but also from the time of Gilgamesh Epic and search for eternity herbals to’ the desire for human eternal return in God-believer creeds and life water stream thought or Ayn al-hayat. Drawing from the mythological criticism, the present article tries to read as case studies those groups of Abd Al-Vahhab Al-bayyati’s writings on death in which eternity songs and reexisting poems are uttered  and from the very deep and sorrowful and deathline existence promises Ishtar presence and return of existence soul and life spirit to the earth outhomnal corpse and its alien residents. Given the above, the  eternity inclination in Al-bayyati’s poems will be reviewed in this research on the basis of the most prominent patterns of herbal goddess of old myth of rebirth and resurrection of Iraq’s people (Mesopotamie in old times). The results of this study show that among the poets raising the resurrection and eternal return concepts in the contemporary Arabic literature, Bayyati is the most prominent poet who has focused on this concept. Hence, he is not the only the poet who conveys and recalls old legends in his resurrection ballads, but also a creator of another kind of mythology in the new age.   *This essay is derived from the authorʹs research with nomber 27826 advocated by Ferdowsi University of Mashhad.