بررسي عوامل موثر بر وقوع زمين لغزش با استفاده از GIS و RS (مطالعه موردي سد دوستي)

Investigation the Factors Affecting the Landslide Using GIS and RS (Case Study Dosti Dam)

يكي از شايع‌ترين پيامدهاي ژيومورفيك حاصل از ساخت سدها و ايجاد درياچه در پشت آنها، فعال شدن لغزش‌هاست. سد دوستي به ‌عنوان يكي از بزرگ‌ترين سدهاي ذخيره‌اي كشور در اثر فعال شدن لغزش‌ها با وضعيت بحراني مواجه شده است. هدف از اين مطالعه شناسايي پديده ي‌ لغزش، علل، روند و اثرات آينده آن در درياچه سد دوستي است و روش تحقيق آن توصيفي- تحليلي و تجربي است كه در آن از داده هاي رقومي تصاوير سنجنده IRS، مدل‌هاي رقومي ارتفاع(DEM) ، نقشه‌هاي زمين شناسي، تصاوير ماهواره‌اي، و اطلاعات حاصل از عمليات ميداني و آزمايشگاهي شامل مشاهده مقاطع زمين شكل ها، مقاطع طبقات، و عوارض ساختماني موجود در منطقه جهت تكميل نقشه ي ژيومورفولوژي، نمونه برداري از مواد سطحي، نقشه برداري از لغزش هاي نمونه جهت پايش هاي بيشتر و انجام آزمايش توزيع ذرات استفاده شده است. نتايج حاصل از بررسي‌هاي صورت گرفته در منطقه به شناسايي 252 زمين-لغزه ي جديد با مساحت كلي 8/123 هكتار (23/1كيلومترمربع) انجاميد، حجم رسوب توليد شده توسط اين زمين-لغزش ها حدود 8595433 مترمكعب (59/8 كيلومترمكعب) بوده كه تاكنون وارد درياچه ي سـد شده است. عوامل ايـجاد لغزش‌ها شامل عوامل زمين شناسي، هيدرولوژي، آنتروپوژن، زيستي و اقليمي است. با توجه به آثار زمين‌لغزش‌ها بر كيفيت آب، گنجايش سد و همچنين ناپايداري دامنه هاي مشرف به درياچه ي سد، برنامه‌ريزي براي كنترل لغزش‌ها ضروري است.

Construction of dams and the creation of lakes behind them can lead to geomorphic changes on their edges. One of the most common changes of the kind is landslide. Dosti Dam, as one of the largest storage dams in Iran, is facing such a critical situation. The purpose of this study is to identify the nature of the landslide phenomena, its causes, and the trends and future effects of landslide on the lake of Dosti dam. This research utilizes a descriptive-analytical and an experimental method by using IRS data, Digital Elevation Models (DEM), geological maps, satellite images and data from field and laboratory works along with observations of Earth sections, and sections of classes, and structural complications in the region to complete the geomorphological map, sampling of surface materials, mapping of sample slides for further monitoring and testing the particle size distribution. The results of study show 252 new landslides covering a total area of 123.8 acres (1/23 km). The volume of the sediment produced by these landslides which have entered the lake are about 8595433 m3 (8.59 km3). Causes of the landslide include geological, hydrological, anthropogenic, biological and climatic factors. The landslides have impacted the water quality, dam capacity and unstable domains near the lake, all of which render planning for landslide control a necessity.