پديد آورندگان :
علاقمند،سپيده دانشگاه آزاد اسلامي، واحد اراك - گروه معماري , صالحي، سعيد دانشگاه آزاد اسلامي، واحد اراك - گروه معماري , مظفر، فرهنگ دانشگاه علم و صنعت ايران - دانشكده معماري و شهرسازي
كليدواژه :
دوره سنتي تا نوين , مدارس ايران , معماري , محتوا
چكيده فارسي :
آموزش و به تبع آن فضاهاي آموزشي در هر دوره اي، از نقش مهمي در رشد و بالندگي جوامع برخوردار بوده اند. مدارس شناخته شده ترين فضاهاي آموزشي هستند كه در طي زمان در در بخش هاي گوناگون از جمله معماري، دستخوش تحولات اساسي شدند. از اين رو بررسي اين تحولات طي دوره هاي مختلف از اهميت خاصي برخوردار است. مسئله امروزي مدارس ما، عدم وجود كيفيات فضايي در معماري آنها و جايگزيني عناصر ديگر، در قياس با مدارس سنتي است. بدين معنا كه در معماري مدارس امروز، كيفياتي كه در مدارس سنتي ديده مي شد، وجود ندارند و در مقابل عناصر ديگر جايگزين شدند. پژوه شهايي كه تا به امروز در زمينه مدارس انجام شده، نشان م يدهد كمتر به تحولات معماري و محتواي مدارس و علت آنها، طي دوره هاي مختلف پرداخته شده است، لذا بررسي اين تحولات و علت آنها امري ضروري است. اين نوشتار بر آن است اين تحولات و علت آنها را مورد مطالعه قرار دهد. هدف از اين پژوهش، بررسي تحولات معماري و محتواي مدارس و ارتباط ميان اين دو، در دوران سنتي، انتقالي و نوين ايران، در قياس با هم است. در اين پژوهش از روش تحقيق، تطبيقي-تحليلي استفاده شده است. روش گردآوري اطلاعات به صورت كتابخانه اي است. جهت بررسي تطبيقي، مدرسه دودر، چهارباغ و آقابزرگ از دوره سنتي، مدرسه دارالفنون از دوره انتقالي و مدرسه ماركار از دوره نوين انتخاب شدند. سپس شاخص هاي مورد نظر، جهت مقايسه تعيين و بررس يها انجام گرفت. فرضيه پژوهش بر اين استوار است كه تحولات معماري مدارس ايران در دوره انتقالي و نوين نسبت به دوره سنتي، متاثر از محتواي آنها است اما نتايج تحقيق بر اين مطلب صحه نگذاشت و فرضيه رد شد. نتايج تحقيق نشان داد تحولات معماري و الگوي مدارس ايران در دوره انتقالي و نوين نسبت به دوره سنتي، ناشي از تقليد تجردگرا به سمت معماري غرب بوده و عدم وجود كيفيات فضايي مدارس سنتي در معماري مدارس نوين در قياس با مدارس سنتي و حذف بخش اقامتي ناشي از همين امر بوده و محتوا تاثيري بر اين تغييرات نداشته است. بدين ترتيب تا ميانه دوره قاجار، مدارس ايران الگوي سنتي را حفظ كرده اما از اين دوره به بعد، با تاسيس دارالفنون و بهره گيري از معماري غرب، تحولي در معماري مدارس ايجاد شد. به عبارتي، ساختار جديد مدارس در دوره انتقالي و نوين، تقليدي اروپائي با حذف بخش اقامتي (مدرسه _ حجره) به سوي (مدرسه_ راهرو_ كلاس) است. به گونه اي كه كيفيات فضايي مدارس سنتي حذف و عناصر ديگر جايگزين شده و مدارس نوين با معماري جديد شكل گرفتند.
چكيده لاتين :
Education and educational spaces in any eras have had a significant role in the growth and development of
communities. Schools are the best-known educational spaces, which were undergone essential changes over
time in various fields including architecture. Thus, it is important to evaluate these changes during different
eras. The lack of spatial qualities and replacement of other segments are our schools today problem, compared
traditional schools. In other words, the qualities existing in traditional schools are absent in architecture of
today’s schools, and the other elements were replaced. Studies that have been conducted regarding schools
to date show that less attention has been paid to architecture and content changes of schools, and their cause
during different periods. Thus, it is necessary to evaluate these developments and their reasons. This paper
tries to examine these developments and their causes. The aim of this study is to evaluate changes in the
architecture and content of schools and the relationship between them in the traditional, transitional, and
modern era in Iran, compared to each other. In this study, a comparative-analytical research methodology
has been used. Library studies were used to collect data. Dodar, Chahar Bagh, and Aqabozorg schools, from
traditional era, Darolfonun School from transitional era and Markar School from modern era were selected
for comparative analysis purposes; then the required indexes determined for comparison and the evaluations
were carried out. According to the hypothesis of this study, compared to the traditional era, architectural
developments in Iranian schools during the transitional and modern eras are mostly affected by their content;
nevertheless, results do not support the hypothesis and therefore, it was rejected. The results showed that the
architectural changes and the pattern of Iranian schools during the transitional and modern eras compared to
traditional era were associating with an abstraction-oriented imitation from the architecture of the West and
the lack of traditional schools spatial qualities in the architecture of modern schools. Therefore, the same
applies to the elimination of the residential section and the contents had no effect on these changes. In this
way, the Iranian school has maintained the traditional pattern until mid-Qajar, but since this era onwards and
with the establishment of Darolfonun and utilizing the West architecture, the architecture of schools were
change. In other words, the new structures of schools during the transitional and modern eras, was a European
imitation through eliminating the residential section (school-chamber) and converting to the (school-corridorclass).
Thus, the spatial qualities of traditional schools were eliminated, new elements were replaced, and
modern schools with new architectural were formed.
