تعيين ارزش غذايي گياه سلمه‏ تره (Chenopodium album) عمل‏ آوري شده با آهك در زمان‌هاي مختلف به روش كيسه‌هاي نايلوني

Determination of nutritional value of Fat-hen (Chenopodium album) processed with lime at different times using in situ technique

در اين تحقيق به منظور تعيين تركيب شيميايي و خصوصيات تجزيه پذيري گياه مرتعي سلمه تره از روش كيسه هاي نايلوني استفاده شد. نمونه برداري از اين گياه در سه مرحله ي رشد رويشي، گلدهي و بذردهي) در مراتع گناباد در سال ۱۳۹۲ صورت گرفت. نمونه هاي برداشت شده پس از خشك شدن در هواي آزاد آسياب شدند. قسمتي از نمونه گياه جمع آوري شده از مرحلهي گلدهي، با آهك 4 درصد به مدت ۲، 4 و 8 روز عمل آوري و تركيب شيميايي آن بررسي شد. جهت تعيين ميزان تجزيه پذيري ماده خشك، پروتئين و فيبر نامحلول در شوينده ي خنثي گياه از دو رأس گاو فيستوله شده استفاده گرديد و ميزان تجزيه پذيري نمونه ها در زمانهاي صفر، ۲، ۶، ۱۹۸، ۲۶، ۶۸، ۷۲ و ۹۹ ساعت اندازه گيري شد. آناليز داده ها با استفاده از رويهي GLM و نرم افزار آماري SAS انجام شد. نتايج نشان داد كه تفاوت معني داري در مقدار پروتئين گياه سلمه تره در مراحل مختلف رشد مشاهده شد (۰/۰۵>p). بدين صورت كه در مرحله رويشي حداكثر بود. سپس در مرحله گلدهي و بذردهي به ترتيب بيشترين ميزان پروتئين خام را داشته اند (۰/۰۵>p). حداكثر خاكستر نيز در مرحله رويشي (۲۳/۹۷ درصد) مشاهده شد. با پيشرفت مرحله رشد از ميزان پروتئين گياه كاسته شده و بر مقدار فيبر نامحلول در شوينده ي خنثي آن افزوده شد. تجزيه پذيري ماده خشك سلمه تره نشان داد كه تجزيه پذيري ماده خشك با افزايش زمان هاي انكوباسيون افزايش مي يابد. عمل آوري با آهك سبب شد مقدار پروتئين خام گياه سلمه تره در مرحله گلدهي افزايش يابد (۰/۰۵>p). ميزان ناپديد شدن ماده خشك در انكوباسيون ۹۹ ساعت براي گياه سلمه تره عمل آوري شده به مدت ۱، ۲، 4 و 8 روز به ترتيب ۸۵/41 ۸۷/۰۲ ۸۸/۹ و ۸۹/۰۳ درصد بود و تفاوت ها در بخش سريع و كند تجزيه ماده خشك از نظر آماري معني دار نبود. تجزيه پذيري مؤثر شكمبهاي پروتئين در مرحله ي بدون عمل آوري با آهك بيشتر بود (۰/۰۵>p) و با افزايش مدت عمل آوري كاهش يافت.

This experiment was conducted by nylon bags method to determine the chemical composition and degradation characteristics of pasture plants fat-hen (Chenopodium album). The samples were taken at three stages of plant growth (vegetative, flowering and seeding) in rangelands of Gonabad in 2013. The harvested samples were milled after drying in the open air. Part of the fat-hen plant samples that were collected from flowering stage were processed with 4 percent lime for 2, 4 and 8 day periods and its chemical composition was investigated. Two fistulated cows were used to determine the amount of dry matter degradability, protein and neutral detergent insoluble fiber of plant and the rate of degradation of samples was measured at the time periods of 0, 2, 4, 8, 16, 24, 48, 72 and 96 hours. The results showed significant differences in the amount of protein of the plant at different growth stages (P<0.05) and was maximum in vegetative stage. Then the maximum crude protein was observed in the stages of flowering and seeding, respectively (P<0.05). The maximum amount of ash was obsorved in vegetative stage (23.97%). The protein content of the plant was decreased with development in the growth stage and the amount of soluble fiber was increased in neutral detergent fiber. Degradability of dry matter showed that degradability of dry matter increases with increasing of incubation duration. Processing with lime resulted in increase of amount of crude protein in flowering stage (P<0.05). The disappearance of dry matter in 96 hour incubation time for plant fat-hen treated for 0, 2, 4 and 8 days was 85.41, 87.02, 88.79 and 86.03 %, respectively. The differences between fast and slow part of dry matter degradation weren't significant. Effective rumen degradability of protein was more in non-processed with lime stage and was decreased with an increase in processing duration (P<0.05).