پديد آورندگان :
باقرزاده، هاشم دانشگاه اصفهان , نوريان، مهدي دانشگاه اصفهان - گروه زبان و ادبيات فارسي , براتي خوانساري، محمود دانشگاه اصفهان - گروه زبان و ادبيات فارسي
كليدواژه :
معراج حضرت محمّد(ص) , ميقات حضرت موسي(ع) , مراتب تجلّي , عرفان اسلامي , تجلّي
چكيده فارسي :
موضوع اين مقاله، بررسي ديدگاه‌هاي عرفا دربارة مراتب تجلّي با توجّه به قصّه‌هاي قرآني ميقات حضرت موسي(ع) و معراج حضرت محمّد(ص) است. خدا در حقّ موسي فرمود: «جاء موسي» و دربارة پيامبر گفت: «أسري بعبده.» عرفا با توجّه به اين مسأله، ميقات و معراج را سفري عرفاني مي‌دانند. موسي طالب، مريد، محبّ و سالك مجذوب بود. در مقابل، محمّد مطلوب، مراد، محبوب ومجذوب سالك بود. همچنين، موسي دچار« صعقه» شد و با تجلّي حق دچار تغيير حالت گرديد و درمقام تفرقه، تلوين، سكر و فنا بود. امّا پيامبر كه سرمة «مازاغ البصر» داشت؛ در شب معراج همانگونه كه رفته بود، بدون هيچ تغييري باز آمد و در مقام جمع و تمكين و صحو و بقا بود. در ذيل اين موضوع، پاسخ صوفيان به اين كه چرا موسي «لن تراني» شنيد و پيامبر توانست خدا را شهود كند، تحليل ميشود. در ميقات، وجود بشري موسي باقي بود و به همين دليل از خدا «لن‌تراني» شنيد. ولي پيامبر ترك حجاب اعظم نفس كرده بود و توانست خدا را شهود كند. نويسندگان مقاله براي مقايسة مقام موسي و پيامبر و تبيين مراتب تجلّي عارضشده بر اين دو نبي، به مطالعة مهمترين متون منثور عرفان اسلامي پرداخته‌اند و ديدگاه عرفا را در اين زمينه واكاويده‌اند.
چكيده لاتين :
Epiphany is one of important concepts in the Islamic Mystics. One of the
grounds of the mystics‟ studies on this concept, is the issue of prophets‟
epiphany and particularly two Quranic stories of the Miqat (the Stated
Place) of Moses (PBUH) and the Ascension of Muhammad (PBUH).
Therefore, the aim of the present study is the investigation of mystics‟
perspectives about the Epiphany levels and status of Moses and Muhammad
in their epiphany exposures. Under this aim, Sufis‟ answers about the
reasons of Muhammad‟s observing God at the Ascension Night and Moses‟
not seeing God, in spite of his demand, are analyzed. The researchers, by
referring to the most important mystical prose texts (from the beginning to
the 8th century AH), explained the issue. By investigating mystical ideas, it
was identified that they considered the differences of the two messengers in
these issues that Muhammad has the attributes of “Blessings abstractor,
desired, master, seeker fascinated, beloved,” and enjoys the statuses such
as: docility, fondness, awareness, and peace of mind. In contrast, Moses is
“future, seeker, disciple, fascinated seeker, and lover” and enjoys the
statuses such as: distress and mental disturbance, awe, ecstasy, confusion of
mind, and patio in the Path of God. In general, the factor of Muhammad‟s
superiority over Moses is in the issue of epiphany, i.e. he has freed from the
world veil, while Moses lives in this veil.
