نمادشناسي جامه‌هاي سرخ در ادب فارسي (از آغاز تا دورة مشروطه)

Semiotics of Red Clothing in Persian Literature

همواره بخشي از فرهنگ و وهويّت هر جامعه‌اي در جامه‌هاي آن سرزمين نمايان است. گام‌هايي كه براي شناخت جامه‌هاي ايراني برداشته شده با پژوهش‌هاي باستان‌شناسي همراه بوده است و كمتر به ادبيّات و آثار ادبي كه زبان ثبت تاريخ و فرهنگ ايران است توجّه شده است. درحالي‌كه بررسي جايگاه جامه‌ها و لباس‌ها در آثار ادبي مي‌تواند راهگشاي بسياري از پژوهش‌هاي انسان‌شناسي فرهنگي و جامعه‌شناسي باشد و نتايج آن به بهبود زندگي اجتماعي و فرهنگي مردم و نيز درك بهتر آثار ادبي و حفظ هويّت فرهنگي كمك نمايد. جامه‌هاي سرخ در ادب فارسي نماد قدرت و پادشاهي، دادخواهي، عشق و زيبايي، جشن و شادي و پاكدامني، خشم و غضب، جنگ و جنگاوران، خادمان، سركشي و دشمني، دادخواهي، زنانگي، مجازات، خوش‌يمني، خون‌خواهي وخونريزي، پيروان آيين مهر و شيعيان عهد صفوي بوده است. در اين پژوهش با رويكردي توصيفي و تحليلي و استفاده از مستندات كتابخانه‌اي پس از بررسي جايگاه رنگ سرخ در تمدّن و فرهنگ‌هاي گوناگون و در ادبيّات فارسي، به نمادشناسي جامه(انواع پوشش‌هاي سر، تن‌پوش‌ها ، پاپوش‌ها و تاج)‌هاي سرخ(لعل، لال، آل، ارغواني، لاله‌گون و قرمز) در آثار نظم و نثر فارسي از آغاز تا دورة مشروطه پرداخته شده است.

Part of the culture and identity of each community is usually reflected in the cloth of the people. The Iranian people are not an exception. The steps taken to identify Iranian garments have been associated with archaeological research and literature. The Iranian literary works that record the history and culture of Iran are less noted in this regard. While, investigating the position of garments and clothing in the literature can be a solution to many cultural anthropology and sociological research, its results help to improve the social and cultural life of the people and also to understand better the literary works and to maintain cultural identity. In this study, using descriptive and library research after reviewing the status of the red color in different cultures and civilizations as well as in Persian literature, the semiotics of red garments (including colors like garnet, purple, tulips like, and red, and garments like head coverings, clothing and footwear and crowns) in the Persian poetry and prose from the constitution has been discussed. What we want to show is the idea that red clothes in Persian literature symbolize power and sovereignty, justice, love and beauty, celebration, joy and purity. In contrast, they also indicate anger, war and warriors, servants, rebellion, and hatred, femininity, penalties, luck, vengeance and blood bleeding.