ارزيابي مقاومت نه رقم زراعي گندم نسبت به سن گندم،Eurygaster integriceps ، در شرايط مزرعه در منطقه‌ي نقده استان آذربايجان غربي

Evaluating the resistance of nine wheat cultivars to the sunn pest, Eurygaster integriceps Put., in the field conditions in Naghadeh, west Azarbaijan

سن گندم، Eurygaster integriceps Put. مهمترين آفت گندم در ايران است كه مي‌تواند موجب كاهش كمي و كيفي قابل ملاحظه‌ايي در عملكرد محصول گردد. به منظور مقايسه ي ميزان مقاومت نه رقم زراعي گندم نسبت به خسارت اين آفت، آزمايش‌هايي در شرايط مزرعه‌اي در سال زراعي 1393-1392 انجام گرفت. بدين منظور، دو آزمايش مزرعه‌اي تيمار و شاهد در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي طراحي شد. هر آزمايش شامل سه بلوك (تكرار) بود. آلودگي تيمارهاي آزمايشي به صورت طبيعي و شاهد بدون آلودگي با كاربرد آفتكش، انجام شد. محصول گندم در بلوك‌هاي تيمار و شاهد برداشت و ميزان كاهش عملكرد، وزن هزار دانه نسبت به شاهد و ميزان كاهش وزن پنجاه دانه ي سن زده نسبت به پنجاه دانه ي سالم به ازاي هر پوره ي سن در تمامي ارقام تعيين گرديد. همچنين تراكم پوره‌هاي سن 4 و 5 و ميزان سن‌زدگي دانه‌ها به ازاي هر پوره ي سن در آزمايش تيمار نيز تعيين شد. بر اساس نتايج تجزيه واريانس داده‌ها در مورد تمامي صفات مورد بررسي اختلاف ميان ارقام آزمايش معني‌دار بود (01/0 ? P). بر اساس مقايسه ي ميانگين‌ها، ارقام سايسيونز و زرين به ترتيب با ميانگين 03/0±35/0 و 01/0±38/0 درصد كاهش عملكرد به ازاي هر پوره ي سن، كمترين ميزان كاهش عملكرد را نسبت به شرايط غيرآلوده نشان دادند. بين صفت كاهش عملكرد و ميزان سن‌زدگي دانه‌ها همبستگي مثبت معني‌داري مشاهده گرديد (01/0 ?P).

The sunn pest, Eurygaster integriceps Put. is the most important pest of wheat in Iran that can considerably reduce its quality and quantity yield. Identification and deployment of resistant cultivars is an effective integrated pest management (IPM) strategy of this pest. Field experiments were conducted to evaluate the resistance of nine wheat cultivars to this pest in 2014. To study the level of resistance of cultivars, the infested and non-infested plots were isolated and arranged based on a randomized complete block design in field. The plants of infested plots were infested naturally. Non-infested plots controlled with chemical method. Grain yield, thousand grains weight and the weight of fifty sunn pest damaged grain in infested plots was determined and compared to non-infested plots for each cultivar. Also, density of fourth and fifth instars nymphs and percent of sunn pest damaged grains per nymph were determined in infested plots for each cultivar. Significant differences were observed for all studied traits (P?0.01). The comparison of means showed that the cultivars Zarrin and Saysionese with means of 0.35±0.03 and 0.38±0.01%, respectively, had the least grain yield loss in comparing with non-infested wheats. Significant positive correltion was observed between grain yield decrease and percent of sunn pest damaged grains (P?0.01).